TBMM Genel Heyetinde kabul edilen Nükleer Düzenleme Kanunu Teklifi’ne nazaran, nükleer zararın tazmini formu ve meblağı kusursuz ve münhasır sorumluluk prensibi temel alınarak Türk Borçlar Kanunu kararları uyarınca tayin edilecek.
Nükleer ziyan gören bireye toplumsal sigortalar, özel sigortalar ve genel sıhhat sigortasına ait mevzuat uyarınca ayrıyeten yapılan ödemeler nükleer ziyan görenin bu kısımda yer alan kararlar uyarınca alacağı tazminat fiyatından düşülecek.
Nükleer ziyan gören bireyler, ziyanlarının tazminini, sorumluluk sonları içinde direkt işletenden talep edebilecekleri üzere sigortacıdan, nükleer sigorta havuzundan ve öbür teminat verenlerden de talep edebilecek.
Nükleer zararın belirtilen sorumluluk ölçüsü hudutlarını aşmasının beklendiği durumlarda nükleer hadisenin meydana geldiği tarihten itibaren en geç 2 ay içinde Cumhurbaşkanınca nükleer hadise sonucu meydana gelen nükleer ziyanların tazmini için nükleer ziyan görenler tarafından yapılan müracaatları pahalandırmak ve müracaatlar hakkında karar vermek üzere Nükleer Ziyan Tespit Komitesi kurulacak. Kurulun sarfiyatları Bakanlık bütçesinden karşılanacak.
Nükleer ziyan tazmini
Komisyon kurulması halinde, nükleer hadise sonucu meydana gelen nükleer ziyanlar kurul marifetiyle tazmin edilecek.
İşletenin sorumluluk hududuna giren fiyat, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından işletenden yahut onun sigortacısından ya da işleten tarafından gösterilen teminatın paraya çevrilmesi suretiyle tahsil edilecek.
Komisyon, yapacağı ilanlarla en az bir yıllık bir müddet tanıyarak ve mühletin bitiş tarihini belirleyerek, nükleer ziyan gören bireylerin komiteye yahut belirleyeceği öteki makamlara başvurmalarını isteyecek.
Bu evraklar yeni bir müracaat kuralı aranmaksızın incelenmek üzere komiteye gönderilecek.
Usulüne uygun müracaat yapanlara ödenecek tazminatların toplam meblağının sorumluluk ölçüsü sonu aşan durumlarda kurul, sorumluluk ölçü sonunu teşkil eden meblağı paylaştıracak bir ödeme planı yapacak. Ödeme planında, can kaybı yahut şahısların sıhhatine verilen ziyanlar öncelikle tazmin edilecek. Sorumluluk ölçüsü hududunun aşıldığı kısım için Cumhurbaşkanı uygun göreceği önlemleri alacak.
Komisyon tarafından verilen kararlara karşı Ankara Yönetim Mahkemelerinde dava açılabilecek.
Komisyon, yedi üyeden oluşacak, üyeler, kamu vazifelileri ortasından cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.
Rücu hakkı
İşleten, sigortacı, nükleer sigorta havuzu, öbür teminat verenler ve devlet, nükleer ziyanı ortaya çıkaran nükleer hadiseye kasıtlı olarak sebep olan gerçek bireye karşı rücu hakkına sahip olacak.
İşletenin, ortalarındaki kontratta açıkça belirtildiği takdirde, mukavelede belirtilen kapsam ve biçimde mukavele yaptığı bireye karşı da rücu hakkı bulunacak.
Nükleer ziyanların karşılandığı haller hariç, tazminat talepleri nükleer ziyan gören kişinin ziyanı ve sorumlusunu öğrendiği tarihten itibaren belirlenen vakit aşımı müddeti şimdi tamamlanmamışsa 3 yıl geçmekle vakit aşımına uğrayacak.
Can kaybı ile bireylerin sıhhatine verilen ziyanlarla ilgili tazminat talepleri, nükleer hadisenin gerçekleştiği tarihten itibaren 30 yılın, öteki nükleer ziyanlarla ilgili tazminat talepleri nükleer hadisenin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yılın geçmesiyle vakit aşımı olacak.
Rücu hakkı, rücu hakkına sahip kişinin rücu edeceği kişiyi öğrenmesinden ve tazminatı ödemesinden itibaren 3 yılın ve her halde tazminatın tamamının ödendiği tarihten başlayarak 10 yılın geçmesiyle vakit aşımına uğrayacak.
Türk mahkemeleri yetkili olacak
Türkiye Cumhuriyeti egemenlik alanında gerçekleşen bir nükleer hadiseyle ilgili olarak yahut Paris Kontratı ve Türkiye’nin tarafı olduğu Viyana ve Paris Kontratlarının Uygulanmasına Ait Ortak Protokol uyarınca Türk mahkemelerinin yargılama yetkisinin kelam konusu olduğu hallerde yalnızca Türkiye Cumhuriyeti mahkemeleri yetkili olacak.
Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinin yetkili olması halinde Ankara mahkemeleri kesin yetkili olacak. Nükleer Ziyan Tespit Kurulu kurulmaması halinde mahkeme, belirlenen sorumluluk sonunu aşmayacak formda, nükleer ziyan gören bireylere süreksiz ödeme yapılmasına karar verebilecek.
Nükleer Düzenleme Kurumu
Nükleer Düzenleme Kurumuna düzenleyici faaliyetlerini zafiyete uğratacak, bu faaliyetlerle çelişecek yahut faaliyetlerini aktif bir formda yürütmesini engelleyecek yükümlülükler verilemeyecek.
Kurum, Heyet kararı ile 5 yıla kadar yıllara sari yüklenmelere ilişkin mukaveleler yapabilecek.
Kurumda, Nükleer Düzenleme Uzmanı ve Uzman Yardımcısı istihdam edilecek.
Kurumun vazife alanı ile ilgili özel bilgi ve ihtisas gerektiren bahislerde yerli ve yabancı uzmanlar kontratlı işçi olarak çalıştırılabilecek.
Sözleşmeli işçi olarak istihdam edilecek yabancı uzmanlar ile yurt dışında nükleer güç alanında fiilen en az 5 yıl çalışmış yerli uzmanlara verilecek her türlü ödemeler dahil fiyatlar, kontratlı işçi için uygulanmakta olan kontrat fiyatı tavanının 14 katını aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca tespit edilecek.
Kurul Lider ve üyeleri, vazifelerinin devamı mühletince misyonlarını tam bir dikkat, dürüstlük ve tarafsızlık ile yürüteceklerine, kanun kararlarına alışılmamış hareket etmeyeceklerine ve ettirmeyeceklerine dair Yargıtay Birinci Başkanlık Konseyi huzurunda yemin edecek.
Nükleer Teknik Dayanak Anonim Şirketi kurulacak
Kurumun misyonlarını yerine getirirken gereksinim duyacağı her türlü tahlil, danışmanlık, nezaret, inceleme, araştırma, muayene, test, denetim, eğitim ve sertifikalandırma üzere teknik takviye hizmetlerini sağlamak maksadıyla, başlangıç sermayesi 1 milyon Türk Lirası olan ve Kurum tarafından ödenen, hisselerinin en az yüzde 51’i Kuruma ilişkin olan, Nükleer Teknik Takviye Anonim Şirketi (NÜTED) unvanı altında özel hukuk hukuksal kişiliğini haiz bir anonim şirket kurulacak.
Kurumun uygun bulması durumunda NÜTED AŞ, üçüncü şahıslara yurt içinde ve yurt dışında hizmet verebilecek.
Kamu kurum ve kuruluşlarına işçi alınmasına dair ilgili mevzuat kararları NÜTED AŞ tarafından istihdam edilecek işçi hakkında uygulanmayacak.
Ceza hükümleri
Kanun ile nükleer güç ve iyonlaştırıcı radyasyona ait ceza kararları de düzenleniyor.
Nükleer tesis, radyasyon tesisi yahut radyoaktif atık tesisini geçerli bir lisansa sahip olmaksızın işletenler 4 yıldan 8 yıla kadar mahpus ve 5 bin gün isimli para cezası ile; radyasyon uygulamalarını geçerli bir lisansa sahip olmaksızın yürütenler 1 yıldan 4 yıla kadar mahpus ve bin gün isimli para cezası ile; nükleer tesis, radyasyon tesisi yahut radyoaktif atık tesislerine ait Kurumdan müsaade alınması gereken faaliyetleri geçerli bir müsaadeye sahip olmaksızın yürütenler 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus ve 3 bin gün isimli para cezası ile cezalandırılacak.
Faaliyete ait yükümlülükleri sona ermeden, faaliyetin yürütüldüğü yeri yahut tesisi, nükleer maddeyi, radyoaktif kaynağı yahut radyoaktif atığı sahipsiz kalacak formda terk edenler 3 yıldan 8 yıla kadar mahpus ve 5 bin gün isimli para cezasına çarptırılacak.
Nükleer tesis, radyasyon tesisi yahut radyoaktif atık tesisini cebir yahut tehdit kullanarak ya da hukuka ters öteki bir davranışla ele geçiren, zapt eden yahut denetimi altına alan şahıslara 12 yıldan 20 yıla kadar mahpus cezası uygulanacak.
Nükleer silah ya da radyolojik silah imal eden, radyoaktif hususları bu maksatla bulunduran, kullanan, kullanımını yaygınlaştıran yahut bunları ticaretini yapan şahıslar 25 yıldan 30 yıla kadar mahpusla cezalandırılacak.
Bu fiillerin gerçek yahut hükmî kişiyi, memleketler arası bir örgütü yahut bir devleti bir fiili yapmaya yahut yapmaktan kaçınmaya zorlamak hedefiyle gerçekleştirilmesi halinde verilecek ceza fiilin tartısına nazaran yarısından iki katına kadar, bu fiillerin bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde yarısından bir katına kadar artırılacak.
