Cumhur İttifakı Seçim Kanunu’nda değişiklikler içeren kanun teklifini dün TBMM’ye sundu. Seçim barajının yüzde 7’ye indirileceği aylar öncesinden belirliydi. Fakat teklifin neden sır üzere saklandığı, aleniyet kazananınca anlaşıldı.
Beş yıl evvel Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilirken, temsiliyeti arttıracağı gerekçesiyle kabul edilen ittifaklar düzenlemesi bu teklifle fonksiyonsuz kılınıyor.
Teklifin 2. hususunda, 2839 sayılı Milletvekili Seçim Kanunu’nun 34. hususunun 1. fıkrası değiştiriliyor. Mevcut maddede, ittifakın toplam oyu ülke barajını geçtiği takdirde milletvekilleri ittifak üyesi partilerin oy oranlarına nazaran hisse ediliyor. Teklif yasalaşırsa her partinin milletvekili çıkarması için seçim etrafında de yüzde 7’lik barajı geçmesi gerekecek.
Cumhur’un üç amacı
Millet İttifakı’nın kurduğu altılı masanın altına dinamit yerleştiren Cumhur İttifakı, şu hesabı yapıyor: Saadet, Gelecek ve DEVA partileri yüzde 7’ye ulaşamayacağı için Millet’ten ayrılarak, tek çatı altında seçime girebilir. Üç parti barajı geçse bile yüksek sayıda milletvekili çıkaramayabilir.
Hem Millet İttifakı bölünür hem de altılı masa dağılır.
Bu birinci emel.
İkincisi…
Bu partiler CHP ve Düzgün Parti’nin listelerinden seçime katılabilir. Lakin o durumda SP, Gelecek ve DEVA’ya oy vermeyi düşünen AK Partili ve MHP’li küskünler partilerinde kalabilir. Anketlerde ‘Kararsızlar’ yüzdesi içerisinde yer alan bu kütle kerhen de olsa bir defa daha Cumhur’a oy verebilir.
Üçüncüsü…
Artık oylarla CHP ve Uygun Parti’nin milletvekili kazanması engellenerek, TBMM’deki çoğunluk sağlanır.
MHP’li Yıldız: CHP’ye gitsinler
Teklifi hazırlayan iki isimden biri olan MHP Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Feti Yıldız‘a “Değişiklik neden 2017’de yapılmadı?” diye sordum.
Şu karşılığı verdi:
“Böyle parti enflasyonu, pazarlık partileri yoktu. ‘İttifak kurmakta ziyan yok’ denildi. Onda bile 30 milletvekili adayı seçimi helal biçimde kazandığı halde meclise gelemedi. 30 milletvekili ise kazanamadığı halde diğerinin yerine geldi. Aşkın temsille karşı karşıya kaldık.”
Pazarlık partileri ile kimi kastettiğini sordum.
İsim vermedi.
Dedi ki:
“Bazı partilerde iktidar mücadesinde istediğini bulamayanlar artık oyların cazibesiyle ‘Kendime yer bulurum’ diyor. Bunun için parti kuruyorlar.”
Yıldız, “Artık oylardan sonuç alamadığını anlayanlar CHP listesinden seçilecek yerler için pazarlığa girecek” dedi.
“İttifakın mantığı ve faydası kalmayacak” yorumunu yaptım.
Yıldız, şunları söyledi:
“Önümüzdeki günlerde kimi siyasi çalışmalara şahit olabiliriz. Şayet bunlar kamuoyu şirketlerine inanıyorlarsa üçüncü ve dördüncü ittifakı meydan getirebilirler. Buyursunlar.”
Kılıçdaroğlu: 12 Eylül hukukunun devamı
Feti Yıldız ve AK Parti Genel Lider Yardımcısı Hayati Yazıcı’nın teklifi açıkladığı sırada CHP’nin Merkez Yürütme Konseyi (MYK) toplantısı vardı. Kılıçdaroğlu’nun birinci yansısı şöyle oldu:
“Bu 12 Eylül darbe hukukunun devamıdır. Erdoğan, gidişini engellemeye çalışıyor. Ne yaparsa yapsın yarar etmeyecek. Göreceksiniz, halk bu adamı gönderecek.”
CHP Genel Lider Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı, AK Parti’nin birinci olacağı, daha fazla milletvekili çıkaracağı inancıyla teklifi getirdiğini vurguluyor.
Salıcı, “2018’deki seçim sonucuna nazaran hesap yapıyorlar. AKP de MHP de eriyor. Bu hesap yanlış” diyor.
CHP ne yapacak?
Salıcı, son seçimde SP’nin CHP, DP’nin de Düzgün Parti listelerinden adaylar gösterdiğini hatırlatarak, “Teklifi geçirirlerse sisteme adapte oluruz. İttifakı masa başı operasyonlara kurban etmeyiz” diyor.
Baraj yüzde 5’e düşer mi?
DEVA Sözcüsü İdris Şahin, teklif maddeleştiği takdirde ittifakın esprisinin kalmadığını tabir ediyor. Lakin Şahin’e nazaran ortak cumhurbaşkanı maksadı ortadan kalkmıyor.
Şahin, “Partiler seçime farklı girseler bile birliktelik tek cumhurbaşkanı adayı çıkaracak. Bu milleti motive eden hadise, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ve cumhurbaşkanının değişmesi. Herkes kelamının gerisinde duracaktır” diyor.
Şahin, seçmenlerin CHP’ye oy vermeyeceği yorumuna itiraz ediyor. “Öyle bir noktaya geldikten sonra millet CHP’ye, MHP’ye bakmaz” diye ekliyor.
Şahin, TBMM’de barajın yüzde 5’e inebileceğini savunuyor.
“Çünkü” diyor, “MHP’nin baraj korkusu var.”
TİP’in hayali suya düştü
Değişikliğin kaygılandırmadığı tek parti, HDP. Doğu ve güney doğuda tulum çıkaran HDP, artık oylardan dolayı milletvekili kaybetmeyeceği için seviniyor.
Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, “Millet İttifakı’nı parçalamaya yönelik teklif bu. Meclis çoğunluğunu birinci tıpta almayı düşünüyorlar” diyor.
HDP rahat fakat…
Türkiye Emekçi Partisi’nin HDP ile üçüncü ittifakı kurarak, yüzde 3 oy ile 20 milletvekili çıkarma hayali suya düşmüş görünüyor.
MHP’yi bekleyen tehlike
Cumhur İttifakı, teklifi 2018’deki seçim sonucuna bakarak getiriyor. Ama dört yılda hem AK Parti hem de MHP büyük oy kaybı yaşadı. Cumhur İttifakı bileşen ve taban olarak büyüyemedi.
Buna rağmen CHP ve Yeterli Parti oylarını arttırırken, Millet İttifakı’na iştirakler oldu.
SP, Gelecek ve DEVA’yı listelerine alan CHP ve Düzgün Parti, bu ilişkilenmeden karlı çıkabilir.
Teklif maddeleştiği takdirde bir yıl sonra uygulanabileceği için Nisan 2023’ten sonra yapılacak seçimle ekonomik, siyasi ve toplumsal şartların nasıl olacağını kestirmek mümkün değil. Süreç Cumhur İttifakı’nın aleyhine gelişebilir.
MHP ziyanla kalkabilir.
Hatta bir Âlâ Partili milletvekiline nazaran MHP, küme kuramayabilir.
İktidarda kalmak için altılı masanın altına bıraktığı dinamit Cumhur İttifakı’nın elinde patlayabilir.
