Dünyada kendisine ilişkin, öteki bir ülkeyle paylaşmadığı bir iç denizi olan nadir ülkelerden biriyiz. O denli bir deniz ki Marmara, giriş, çıkışlarını kapatsalar kocaman bir göl olur. “Sen de deniz misin be Marmara” diyen şair Akgün Akova çok haklıdır, “yani sen de denizsen be Marmara/ iki boğazın var diye göl demiyorlarsa sana/canına okurum ben bu türlü işin” demekte. Sonuncusu, yani en berbatı başta olmak üzere iktidarların, kıyılarını taşla doldurup, kendisiyle bağımızı kopartmasına karşın Marmara’nın hala “denizimiz” olmaya devam etmesinin tabiatın bir lütfu olduğunu kavramış değiliz, ne yazık ki. Dünyanın en hoş denizi Marmara’yı mahvetmeye el birliğiyle devam ediyoruz. Pisliğini oraya akıtan firma da poşet fırlatan yurttaş da, eşit derecede olmasalar da sorumludur bundan elbette
Oysa pahasını bilenler vardı bir vakitler. İsmini bu denizden alan, 1936’da yayınlanmaya başlayıp da ömrü fakat 10 sayı sürebilen Marmara mecmuasının birinci sayısında, mecmuanın sahibi de olan şair Faik Ali (Ozansoy) “Sanki Bir Rüya” isimli şiirinde Marmara’nın hoşluğunu, üzerinde bıraktığı etkiyi çok hoş betimler. Birebir şairin, mecmuanın üçüncü sayısında çıkan “Marmara’ya” şiiri en hoş şiirlerinden kabul edilir, nasıl bir ilham verdiyse artık?
Sadece Türkiye’de değil
Sadece Türkiye sonlarındaki edebiyatın konusu olmuş da değildir Marmara. Mahmut Nedim Kerkük’ün yazdığı “Mübarezeyi Aşk Veya Marmara Denizinde Bir Mezar” Türkmen edebiyatının birinci hikayesi kabul ediliyor. Edebiyatımızın denizi husus edinen müelliflerinden, ne yazık ki unutulmuştur, Yaman Koray’ın Deniz Ağacı kitabında denizle tıpkı ismi taşıyan Marmara adasındaki fakir insanların hikayesi ele alınmıştır.
İyi güzel da, edebiyatta, müzik da kaldı Marmara sevgisi artık. Çok lakin çok hırpaladık onu. İlgilisinin dışında pek bilenimizin olmadığı Müsilaj yüzünden, her ne kadar hallettik, çözüldü dense de, bitme noktasına geldi güzelim deniz günümüzde. Müsilaj dedikleri de “Deniz suyu sıcaklığının yükselmesi ile denizlerin dalgasız olmasının yol açtığı bir kirlilik”, deniz salyası da deniyor. Etraf kirliliğinin bu salyanın çoğalmasında çok fakat çok büyük tesiri olduğunu söylüyor uzmanlar.
Bilim insanını şair yaptı
M. Levent Artüz işte bu uzmanlardan biri, bir hidrobiyolog, alanında çok düzgün, bahisle ilgili makaleleri, kitapları var. Gözümüz üzere bakmamız gereken bilim insanlarından yani. Çabalıyor yıllarca, yazıyor, uyarıyor durmadan. Lakin o denli bir noktaya geliyor ki sonunda, Marmara onu da şair yapıveriyor. Artüz, öfkesini, acısını dizelere döküyor. “Marmara Denizi’ne Ağıt” şiiri çıkıyor ortaya. Dostları ortasında müzikçi Çoşkun Demir de var, ne memnun ki. İnanılmaz bir müzikçidir Demir, sesine bayılırım. Türkiye’de tanınan kültürün tuzağına düşmediği için, bazıları anımsamayabilir ismini. Etrafa, ülke sıkıntılarına hassas bir aydın tıpkı vakitte Demir. Bireylerinin Eurovision’dan diğer müzik yarışı bilmediği ülkemizi farklı coğrafyalarda muvaffakiyetle temsil ettiğini çok kimse bilmez. 1984’de Polonya’da yapılan Sopot Milletlerarası Müzik Yarışması’nda Türkiye’ye dördüncülük kazandırdı. 1997’de Kahire Memleketler arası Müzik Yarışması’nda Selma Çuhacı, Mine Mucur’a ilişkin “Hep Bir Yarın Var” isimli müzikle birinci oldu. İşte Artüz’ün Marmara’ya Ağıt’ını Demir seslendirdi, dinlediğinizde çok sevecek, Demir’in çığlığına siz de sesinizi katacaksınız.
Bu ortada Çoşkun Demir’le herkesin konuşmasını isterdim. Yaptığı işi bu kadar mı sever, müziğine bu kadar mı inanır, nihayet bu kadar mı mütevazı olur bir insan, konuşurken heyecanına şahit olunsun dilerdim.
Artüz çok şanslı sahiden. Demir üzere fevkalâde bir sanatkarın seslendirdiği şiiri besteleyen de müziğimizin gururu, hala lisanlardan düşmeyen müziklerin yaratıcısı bestekar Cenk Taşkan (hani Kınalıada’sından koparıp Kanada’lara attığımız Majak Toşikyan’ımız). Çok uzaklardan o bitmek tükenmez emeğiyle katkıda bulunmayı sürdürüyor yurduna hala. Cuma gününden başlayarak tüm platformlarda dinleniyor müzik. (Siz de https://www.youtube.com/watch?v=QzNVvxkqygg&feature=youtu.be ‘dan dinleyebilirsiniz). Marmara için en acı, en acil çığlık bu. Bir de müzikle dikkat çekilsin istenmiş felakete. Kayıtsız kalınmamalı.
Marmara denizi insan olsaydı, yaptıklarımızdan dolayı yüzümüze tükürürdü. Şükredelim ki o bir deniz. İnsan üzere kötülük dolu değil, o denli olsaydı yüzümüze fırlatırdı “salyasını”.
Hak da etmiş olurduk.,
