Iğdırlı geçimini hayvancılıkla sağlayan Yusuf Kalem, “Yastığın altında bir şey varsa verip hayvanımız için yem alacağız. Hayvanlarımızı satmayız. Şimdiye kadar düşünce çekmedim ancak artık çekiyorum fiyatlar değerli, yem kıymetli. Saman almaya oğlum gitti. Bir balya ot 17 liraydı artık 70 lira. Bunu adam alıp, hayvanına veremez” dedi.
Maliyetlerdeki artış ve yem teminindeki sıkıntılar Iğdır’daki hayvan üreticilerini olumsuz etkiliyor. Iğdır’ın Enginalan köyünde hayvancılık yapan İsmail Kalem şunları söyledi:
Krizden ötürü hayvanlara kâfi bakım yapamıyorum ekonomik olarak zordayız. Yönetim etmeye çalışıyoruz. İnşallah seneye daha âlâ olur. Otun balyası 70 ile 80 lira ortasında. Arpa ve kepek… Maliyetler yüksek. Sütü 5 TL’ye veriyorduk yeni artırımla 6 TL vereceğiz. 5 kilosu 30 TL, bu fiyat kurtarmıyor. Kahır çok, geçen yılla bu yıl ortasında yüzde 200 fark var.
Yetkililerden biz mazot takviyesi istiyoruz birebir vakitte çiftçiyiz de yerlerimiz var, hayvanlarımız var. Bu işi devam ettirebilmemiz için girdilerin düşük olması lazım. Yem fiyatlarının aşağı çekilmesi bizim için daha âlâ olacaktır. Biz mandacılık yapıyoruz. Iğdır’ın kaymağını biz veriyorduk. Artık yem ezasından yetiştiremiyoruz. Aldığımız yem, bu hayvanlara ettiğimiz masraf getirisini kurtarmıyor. Kurtarmayınca ne yapacağız bu sene en az 10 tane kesite hayvan verdik. Bu türlü giderse bu işi bırakacağız, ziyan ettiğimiz için. Biz geçen yıl geçtiğimiz yıllarda para kazandık bir şeyler kalıyordu, artık hiçbir şey kalmıyor. Bizi kurtarmıyor. Kaymağın kilosunu 100 TL’ye veriyorduk yeni artırımlardan sonra 110 TL’ye vereceğiz. Geçen yıl 70 TL veriyorduk yemin çuvalını 80 ile 90 en fazla 100 liraya alıyorduk. Artık 300 liraya alıyoruz. Bu da bizi kurtarmıyor. Kurtarmadığı için ne yapacağım hayvanları kısma vereceğiz, bu işte bitecek. Zati Iğdır’da Enginalan köyünde manda işini biz yapıyoruz babam yapıyor. Kurtarmadıktan sonra insan ziyan ettiği işi yapar mı, yapmaz. Bakalım ilerisi neyi gösteriyor.
‘Bunu insan alıp hayvanına veremez’
20 yaşından beri hayvancılıkla uğraştığını belirten 78 yaşındaki Yusuf Kalem, “30 hayvanın samanı bu kaldı. Oğlum gidip arkadaşıyla bir öteki köye mısır samanı yapıp getirecekler. Yemden kahır çekiyoruz. Yemimiz kıt. 20 yaşımdan beri bu işi yapıyorum. Bu işten ayrılmam çocuklarıma da diyorum bu işi yapın mandası olan zengindir. Mandası olanın her vakit parası olur cebinden parası eksik olmaz” dedi.
Yusuf Kalem konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Cumhurbaşkanı bu işe el atsa yardımcı olsa düzgün olur. Yapmasa biz ne yapacağız yastığın altına bakacağız. Yastığın altında bir şey varsa verip hayvanımız için yem alacağız. Hayvanlarımızı satmayız. Şimdiye kadar düşünce çekmedim ancak artık çekiyorum fiyatlar değerli, yem kıymetli. Saman almaya oğlum gitti. Bir balya ot 17 bindi (17 liraydı) artık 70 bin (70 lira). Bunu adam alıp hayvanına veremez. Komşu köyümüz Evci’de bir çiftçi saman bulup hayvanına verememiş, daima mısır samanı çöpü vermiş. İşkembesi büyüdüğü için kapıdan girip çıkamıyor. Ben tarlamın hepsini yonca ekiyorum. Yonca ile samanı karıştırıp hayvana veriyoruz. Arpanın tonu 5-6 lira olmuş insaf yoktur. Her gün farklı fiyat. Bu formda gidiyor. Allah’a tevekkül yoncamız çıksa rahatlayacağız. Yetkililerden yardım bekliyoruz, fiyatları düşürsünler yazığız. Bu hoş günler elimizden masraf, olmadı hayvanları satacağız. O hayvanlar satılmaz, bu hayvanlar bizim her şeyimizdir.”
Emekli bir vatandaş, “Ben emekliyim, evvelden bin 500 TL alıyordum, geçiyordum. Artık 3 bin TL alıyorum geçinemiyorum. Her şey değerli bir tavuk aldım 50 lira. Nasıl geçineceğiz, ne yiyeceğiz. Ne yapacağımızı şaşırdık. Yapacağımız tek iş hükümeti değiştirmektir” dedi.
‘Hayvancılık bitmek üzere’
Hayvancılıkla uğraşan iş insanı Cabbar Şıktaş da tarım ve hayvancılığın bitme noktasına geldiğini belirterek şunları söyledi:
“Hayvancılık şu anda ülkemizde bitmek üzere. Yurt dışından daha evvel Euro, dolar düşükken hayvan ithalatı yapılabiliyordu. Artık o da yapılamıyor. Zira yurt dışında dün prestijiyle sorduğumda bir ebe düve bin 600 Euro yani oradan bu hayvanı alıp getirmek bir çiftçinin yapabileceği işi değil. Hiç kimsede yapamaz. Hasebiyle biz kıştan beri şunu lisana getirip haykırıyoruz. Diyoruz ki ya besiciye ya hamile düve yetiştiricisine kesinlikle yem takviyesi verilmesi gerekiyor. Onlar bir halde desteklenmeli ki hamile düveler kesilmesin. Iğdır’da şu anda çok önemli oranda daha doğrusu Türkiye’nin tamamında birebir dişi hayvanlar kesildi. Şu anda bizim fabrikalarımız kesik durumda bugün itibariyle et fiyatları yükseldi diyorlar. Aslında bu et fiyatları besici için şu anda belirlenen sayı çok düşük yani besici hayvanına yedirmiş olduğu besi yeminin karşılığında satmış olduğu etten o geliri elde edemiyor ziyan ediyor. Ona karşın tekrar de fiyatlar yüksek, vatandaş mağduriyet yaşıyor. Besicinin burada yapabileceği hiçbir şey yok. Mutlak surette hayvancılık ve tarımın desteklenmesi lazım. Tarımında bir manada ayağa kaldırılması lazım. Zira yem gereksinimi temel bir gereksinimdir. Zira bugün bir balya ot 20-22 kilo geliyor. 80-90 TL yani yonca. Bunu alıp hayvanınıza yedireceksiniz ve ondan süt elde edeceksiniz. Bunlar imkânsız şeyler.
‘Türkiye’nin doğusunda işimiz var’
