Avrupa Parlamentosu (AP) Türkiye Raportörü Nacho Sánchez Amor, Avrupa Komisyonu’nun Türkiye raporu ile ilgili, “Raporun bir kısmı olumlu, insan hakları ve hukukun üstünlüğü ile ilgili olan kısmı ise olumsuz. Konuşmalarımızın kıymetli bir kısmı da bununla ilgili. Net bir şey söylemek gerekirse düzgün haberler olduğu kadar insan hakları ve hukukun üstünlüğü üzere hususlarda dikkate kıymet bir düzgünleşme yok” dedi.
AP Türkiye Raportörü Nacho Sánchez Amor, Brüksel’de Mukadderat Sevinç’e konuştu. Dünya Gazetesi’nin YouTube sayfasında yayınlanan habere nazaran, Amor şu değerlendirmeleri yaptı:
Meclis komitesinin eski günlerine dönmesi düzgün bir gelişme. Pratik ve politik nedenlerle bir mühlet askıya alınmıştı. Nihayet görüşmelere kaldığımız yerden devam etmek için bir ortaya gelmeyi başardık. Bu, son vakitte Türkiye ile ilgilerde ortaya çıkan, bizim de takdir ettiğimiz olumlu gündem ve havanın bir sonucu. Bildiğiniz üzere biz burada aşk mektupları okumuyoruz, gerçekleri sorguluyoruz.
‘Asıl konuşulması gereken bahis müzakereler, insan hakları ve hukukun üstünlüğü’
Öncelikle, raporun hedefi içeriği ve metodu ile Türkiye’nin aday ülke olarak gelişimini gözden geçirmek. Bu da adaylık süreciyle ilgili evrakların, fasılaların ve siyasetlerin incelenmesini gerektiriyor. Rapor bazen alakalara daha genel ve geniş bir yaklaşım olarak görülebilir. Lakin raporun ana konusu adaylık süreci. Elbette insan hakları, ya da hukukun üstünlüğü üzere çok öteki mevzu da var. Fakat asıl konuşulması gereken lakin bir türlü açılamayan mevzu, adaylık konusundaki müzakereler, insan hakları ve hukukun üstünlüğü üzere alanlarda uygun olmayan durum. Kurul bu yüzden uzun müddet evvel adaylık konusunu dondurmaya karar verdi.
‘Yetkililer insan hakları konusunda gerçek bir siyasi irade göstermeli’
Türk yetkililerin insan hakları ve hukukun üstünlüğü hususlarında gerçek bir siyasi irade göstermesi bekleniyor. Alışılmış ki, 2016’da yaşanan darbe teşebbüsü ve öbür gelişmeler insan hakları ve hukukun üstünlüğü üzere alanlarda daha düzgün siyasetler geliştirilmesi ismine sıkıntı bir ortam yarattı. Lakin bunun üzerinden çok vakit geçti. Çok daha evvel olağana dönmenin kuralları oluşmuştu. Türkiye ile ilgili parlamenter meslektaşlarıma da söylediğim üzere, kendileri özgürlük, bir demokrasi ortamının tadını çıkararak yaşadıkları ülkelerinden, her biri diğer bir Türkiye görüyor. Sorun şu ki, Avrupa Parlamentosu olarak bu alanlardaki gelişmelerle ilgili kıymetlendirmemiz bir geriye gidiş biçiminde. Bu mevzuyu çok yeterli anlatmamız ve tanım etmemiz gerekiyor. Bunların dışında genel münasebetlerin çok daha uygun bir havada olduğunu söyleyebiliriz.
Doğu Akdeniz’deki gerginliğin azalması, her iki taraftan gelen kimi jestler ve gerçekleşen üst seviye ziyaretler sonrasında daha elverişli bir ortam elde etmeyi başardık. Ki bu ziyaretler yalnızca AB önderleri ortasında değil başbakanlar seviyesinde de gerçekleşti. Bugünkü ortam bunların bir sonucu. Çok değişik bir durum yaşıyoruz aslında. Zira raporun bir kısmı olumlu, insan hakları ve hukukun üstünlüğü ile ilgili olan kısmı ise olumsuz.
‘Doğu Akdeniz’deki sondaj çalışmalarının durdurulması düzgün bir adım’
Sağlık üzere sektörel korularda konuşmaya başladık. Türkiye’nin karbon emisyonuyla ilgili siyasetlerini konuşuyoruz, bu hoş. İnsanların birbiriyle daha âlâ irtibat kurarak yine inanç kazanması ismine yapılan Avrupa programlarını sürdürmekteyiz. Doğu Akdeniz’deki sondaj çalışmalarının durdurulması uygun bir adım. Mesela Yunanistan ile ikili görüşmelerin başlaması de olumlu bir gelişme. Günün sonunda Avrupa Birliği tarafından önerilen bu olumlu gündem, bu gelişmelerle birlikte ivme kazanabilir. Son vakitlerde Türkiye ile hayli tatmin edici bir hizalanma içindeyiz. Türkiye Rusya-Ukrayna krizinde memleketler arası hukuk ve Avrupa Birliği ile kıymetli ölçüde ahenk sağlamış durumda. Her ne kadar AB ile birebir tıpkı tavır içinde olmasa da Türkiye’nin, Ukrayna’nın işgalini açıkça eleştirmesini ve bu bahisteki duruşunu takdir ediyoruz.
‘Türkiye’nin AB ile daha uyumlu dış siyasete dönmesi güzel’
Gümrük Birliği modernizasyon süreci başlatılır ve demokrasi kuralını münazaralar devam ederken gündeme getirebiliriz.
Bence bugünkü gelişmeler bu konunun(PESCO) inşası için uygun bir yer olabilir. Geçen yıl Libya, Suriye, S400’ler, Kıbrıs’ta iki ülkeli tahlil üzere kimi zorluklar yaşadığımızı unutmamak gerekir. Bu manada çok yeterli bir tabanda olmayabiliriz. Fakat olumlu gelişmeleri de unutmamak lazım. Türkiye’nin Rusya-Ukrayna savaşında aldığı tavır ve Ermenistan ile diyaloğun sürdürülmesi üzere. Bu, Türkiye’nin AB ile daha uyumlu bir dış siyaset çizgisine gelmesi açısından âlâ. Türkiye’nin Avrupa Birliği ile daha uyumlu bir dış siyasete geri dönmesi hoş. Elbette Türkiye şimdi hala aday ve bağımsız bir ülke olarak Avrupa Birliği’nin dış siyasetini harfiyen uygulamak zorunda da değil.”
‘Vize serbestisi bu basamakta kelam konusu değil’
Vize serbestisi konusunda olumlu bir haber beklenebilir mi sorusuna olumsuz karşılık veren Amor şöyle devam etti:
Çünkü bu fasılada anti-terör yasası üzere ıslahatlar yapan bir siyasi irade şimdi ortada yok. Hükümet hala bu hususta bir tasarı ya da çalışma sunmadı meclise. Beşerler ortası bağlantı için bu çok değerli. Vize hürlüğü vermek isteriz lakin bu prosedürün işleyebilmesi için Türkiye’nin bu kıstaslara uyumlu olması gerekiyor.
Türkiye gençliğine mesajım, Avrupa Birliği’ne bir toplum olarak yahut onlara en güzel halde hayat yürütebilecekleri bir bedel kümesi olarak bakmaları. Ekonomik durumu, toplumsal pozisyonu, ideolojisi, cinsel tercihi fark etmeksizin kişiliklerini geliştirip hayatlarına taraf verebilecekleri bir yol ve demokrasi vaadi var burada. Birliğin izafi genç bir üyesini (Türkiye) bu sürece alarak Türk gençliğine sunduğumuz da bu. Türkiye’nin Avrupa’ya dahil olarak öbür ülkeler üzere daha güçlü demokrasiler kurmasını istiyoruz.
