Ceza ve Tevkif Konutları Genel Müdürlüğü, 10 Ekim 2016 tarihli genelgesinde, infaz kurumlarında bulunan hükümlü ve tutukluların resmi makamlara ve avukatlarına verdiği mektup ve zarflar hariç öbür tüm mektuplarının UYAP’a kaydedilmesi istendi. Terör örgütünü üye olduğu gerekçesiyle 2018 yılında tutuklanan ve Tekirdağ 1 No’lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na konulan Ümit Karaduman’ın gönderdiği mektuplar da genelge doğrultusunda sisteme kaydedilmeye başlandı. Karaduman, mektuplarının kaydedilmesinin sonlandırılması ve kayıtlı olanların da silinmesi için Tekirdağ 2. İnfaz Hakimliği’ne başvurdu. Müracaat dilekçesinde kendisine gelen ve gönderdiği mektupların UYAP’a kaydedilmesinin yasal desteği olmadığını savundu. İnfaz hakimliği, uygulamada Anayasa’ya karşıtlık bulunmadığını belirterek başvuruyu reddetti.
Karaduman bu karara Tekirdağ 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde itiraz etti, lakin bu itirazı da reddedildi. Karaduman, 2020 yılında, kendisine gelen ve gönderdiği mektupların UYAP’a kaydedilerek özel hayata hürmet, şahsî datalarının korunmasını isteme hakları ve haberleşme hürriyetinin ihlal edildiği gerekçesiyle AYM’ye başvurdu.
AYM, oybirliği ile Karaduman’ın özel hayata hürmet ve haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine ve ihlalin ortadan kaldırılması için kararın bir örneğini Tekirdağ 2. İnfaz Hakimliği’ne ve emsal teşkil etmesi için Tekirdağ 1. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verdi.
AYM kararının münasebetinde, “Usullerini gösteren yasal destek olmaksızın yazışmaların yönetim tarafından kaydedilmesi nedeniyle özel hayata hürmet hakkı ile haberleşme hürriyetinin ihlal edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte mahkemeler de ihlali gidermemiştir” denildi.
‘Kanuni desteği yok’
AYM münasebetinde, mektupların UYAP’a kaydedilmesinin neden olduğu hak ihlalini şöyle anlatıldı:
“Başvuru konusu uygulamayla mahkumiyete mevzu kabahatin özelliği ya da tutuklu ile mahkumun ceza hukuku bağlamındaki statülerine nazaran farklılık öngörmeden, sakıncalı olup olmadığına bakılmaksızın tüm yazışmaların UYAP’a sistematik bir formda kaydedildiğinin altı çizilmelidir. Ayrıyeten mahpusun yazışmalarının ne kadar müddetle sistemde gizli tutulacağı, bunların üçüncü bireylerin erişimine ve kullanımına hangi kurallarda açılacağı, infaz kurumu tarafından hangi mercilerle paylaşılabileceği ile şahsî bilgilerin ve mahremiyetin nasıl korunacağı konularında açık bir düzenlemenin mevcut olmadığı, uygulamada da anılan bahisler istikametinden bir belirsizliğin bulunduğu anlaşılmıştır. Bu durumda, mahpusun mahrem bilgileri ile ferdî bilgilerinin kayıt, koruma ve kullanımını içeren önlemlerin kapsamını, uygulamasını, yönetimin takdir yetkisinin hudutlarını düzenleyen, bununla birlikte muhataplarını yetki aşımı ile keyfiliğe karşı yeteri kadar garantiye sahip olmalarını sağlayacak niteliğe ve açıklığa sahip kuralların mevcut olmadığı söylenebilir. Bu açıklamalar çerçevesinde, somut olayda özel hayata hürmet hakkı ile haberleşme hürriyetine yapılan müdahalenin yasal desteğinin olmadığı sonucuna varılmıştır.”
