Dünyanın gözü 10 Nisan’da gerçekleşecek olan Fransa Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde. Çok sağın yükseldiği ve buna bağlı olarak da göçmen aykırısı vaatlerin ön plana çıktığı Fransa’da, mevcut Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron dahil 12 aday yarışacak.
Resmi sonuçlar 13 Nisan’da açıklanacak
NATO üyeliği, Avrupa Birliği yatırımları, Fransa dahil son vakitlerde Avrupa ülkelerinde ağır basan çok sağın olası ittifakı üzere başlıklar sebebiyle dünya nezdinde de kıymetli bir gündem olan Fransa Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde dördü bayan sekizi erkek aday sandık savaşı verecek.
Yaklaşık 67 milyon nüfusa sahip ülkede 48,7 milyon seçmen 5 yıl misyon yapacak yeni cumhurbaşkanını belirlemek için oy kullanacak. Fransa’nın denizaşırı topraklarında ise 1,4 milyon seçmen tercihini ortaya koyacak.
Seçim merkezlerinde gerçekleşecek oy kullanma süreci Fransa’nın ana kara topraklarında, mahallî saatle 08.00’de başlayacak ve 19.00’da sona erecek. Büyük kentlerde ise saat 20.00’ye kadar oy kullanılabilecek.
Araştırma şirketleri sandıkların kapanmasından itibaren 12 adayın yarışacağı seçimin varsayımı sonuçlarını vermeye başlayabilecek. Resmi sonuçlar ise Anayasa Mahkemesi tarafından 13 Nisan’da açıklanacak.
Savaş gölgesinde seçim kampanyası
24 Şubat tarihinde Rusya’nın Ukrayna’ya savaş açması, ülkedeki cumhurbaşkanı seçim kampanyasını da etkiledi. Ülkede bu seçim kampanyası evvelkilere kıyasla daha sakin geçerken, seçime ait gündemde yüklü olarak savaş yer aldı
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde öne çıkan adaylar
Seçimlerde yarışan adaylar ortasında Cumhurbaşkanı Macron, merkez sağ Cumhuriyetçiler Partisinin (LR) adayı Valerie Pecresse, çok sağcı Marine Le Pen, “ırkçı” görüşleriyle bilinen çok sağcı Eric Zemmour ve solcu Boyun Eğmeyen Fransa Hareketinin önderi Jean-Luc Melenchon‘un isimleri öne çıkıyor.
Öte yandan, öne çıkan adaylar ortasında, Yeşiller Partisi Genel Lideri Yannick Jadot da yer alıyor.
Teneke Napolyon*: Macron
Adaylığını resmi olarak açıklamak için son günleri bekleyen ve seçim kampanyası boyunca yalnızca bir kere miting düzenleyen mevcut Cumhurbaşkanı Macron, adaylığın gerekliliklerini yerine getirmek yerine bilhassa Rusya-Ukrayna savaşı bağlamında cumhurbaşkanlığı vazifelerini sürdürmeyi tercih etti.
*İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılması süreci Brexit’in akabinde Macron’un dış siyasetinin rayından çıktığını söz eden Daily Mail gazetesi, Fransa Cumhurbaşkanı için “Teneke Napolyon” tabirini kullanmıştı.
Sarı yelekliler popülaritesine gölge düşürdü
2017’de öne çıkardığı liberal siyasetlerle cumhurbaşkanı vazifesine seçilen Macron’un popülaritesi, dünya gündeminde de yankı uyandıran sarı yelekliler hareketi ile ekonomik ve toplumsal sıkıntılar nedeniyle düştü.
Buna rağmen seçimi kazanmak için sağ ve çok sağ siyasetçilerin tesiriyle “popülist” siyasetlere yöneldiği bedellendirilen Macron, “ayrılıkçı” olarak bilinen maddeyi çıkardı ve “Fransa İslamı” projesi kapsamında birçok uygulamayı yürürlüğe soktu. Uzmanlar, Macron’un ve hükümetin bu uygulamalarla İslam aykırılığını yasallaştırdığına vurgu yapıyor.
Cumhurbaşkanlığı öncesinde bankacılık bölümünde isim yapan ve öncesinde halk tarafından seçilmiş bir kamu vazifesi yürütmeyen genç önderin dış siyaset serüvenlerinde de umduğunu bulamaması ülkede tartışmalara yol açmıştı.
Rusya-Ukrayna savaşının seçim kampanyasını gölgelediği periyotta Macron, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenski ile sık sık telefonda görüşerek bölgede “barışı getirme” uğraşlarıyla öne çıktı.
Bu bağlamda Fransız kamuoyunda bu eforlar “başarısız” olarak değerlendirilse de Macron’a anketlerde puan kazandırdı.
Öte yandan, Macron, tekrar seçilmesi halinde, şiddetli olayların yaşandığı emeklik ıslahatına ait çalışmaları yine başlatacağını belirtti.
Emeklilik yaşını 62’den 65’e çıkarmayı ve emeklilik maaşını en az 1100 avro olarak belirlemeyi vadeden Macron, ayrıyeten kamu sistemini tehdit eden yabancıların hudut dışı edilmesini ve Avrupa’da hudutların daha sıkı halde denetim edilmesini istiyor.
Macron, 2030’a kadar orduyu modernize etmek ve 60 Rafale tipi savaş uçağını daha satmayı hedefliyor.
Aşırı sağcı Marine Le Pen
53 yaşındaki Marine Le Pen üçüncü sefer cumhurbaşkanlığına adaylığını koyuyor. Le Pen, bundan iki yıl evvel tam olarak 16 Ocak 2020’de, 2022 seçimlerine katılacağını duyurmuştu.
Neo-faşist babasının kurduğu Front National’in (Ulusal Cephe) daha sonra ismini Rassemblement national’e (Milli Birlik) çeviren partisi için üçüncü sefer aday oluyor. 2012’de oyların yüzde 17,9’unu alarak üçüncü sıraya yerleşen Le Pen, birinci çeşitte elenmişti.
2017’de ise ikinci tipe kadar yükselmiş lakin Emmanuel Macron’a karşı kaybetmişti. Hezimetin akabinde yaşanan süreçte, parti içi “reforme” siyaseti bir ekip ihraçlar getirmişti. Le Pen, partiden babası Jean-Marie Le Pen de dahil olmak üzere ırkçı, antisemitist ve II. Dünya Savaşı’nda Vichy Hükümeti içerisinde Almanlarla işbirliği ve yapan Pétain yanlılığıyla suçlanan üyeleri ihraç etmesiyle halkın gözündeki imajını düzeltti.
Seçim kampanyasındaki vaatleri:
• Altı yeni EPR nükleer reaktörü kurmak
• Tüm rüzgar gücü projelerine son verip var olan rüzgar santrallerini sökmek
• Fransa’yı NATO’dan çıkarmak
• Vatandaşlığa kabulü zorlaştırmak
• İşsiz yabancıları bir sene sonra hudut dışı etmek
• Müslüman bayanların başörtüsü takmasını kamusal alanda yasaklamak ve okullarda çarşaf giyilmesinin önüne geçmek
Anketlerde oy kaybeden Pecresse
Eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac‘ın 6 yıl danışmanlığını yapan Pecresse, eski Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy devrinde 2007-2011’de Yüksek Tahsil ve Araştırma Bakanlığı, 2011-2012’de Maliye Bakanlığı ve Hükümet Sözcülüğü misyonlarını yaptı.
Pecresse, 2015’ten bu yana Ile-de-France Bölgesi Başkanlığını vazifesini yürütüyor.
54 yaşındaki Pecresse’in seçim vaatleri ortasında göç ve güvenlik mevzuları birinci sıralarda yer alıyor.
Seçim kampanyasındaki vaatleri:
- Ülkeye ve mesleklere nazaran Fransa’ya gelecek yabancıların sayısına kota uygulanması için referandum düzenlenmesini isteyen Pecresse, ülkede 5 yıldır nizamlı olarak ikamet etmeyen yabancılara toplumsal yardımları durdurmayı öngörüyor.
- Pecresse, cumhurbaşkanı seçilmesi halinde ülkede doğanlara ve kimi kaidelerde verilen vatandaşlık hakkının kaldırılacağını belirtti.
- Yabancılara Fransa vatandaşlığı vermeden evvel Fransızca bilgisi ve cumhuriyetin kıymetlerine saygıyı gösterip göstermediğinin denetim edilmesini isteyen sağcı aday, okul seyahatlerinde refakatçı annelerin başörtüsü takmasını yasaklayacağını aktardı.
- Pecresse, radikalleştiği gerekçesiyle takip edilen bireyler için toplu taşıma araçlarında yüz tanıma sisteminin kullanılmasını istiyor.
- Valerie Pecresse’in ekonomik vaatleri ortasında da maaşlara yüzde 10 artırım yapılması, birinci çocukları dünyaya gelen ebeveynlere maddi yardım sağlanması yer alıyor.
Partisi tarafından cumhurbaşkanı adayı olarak belirlenmesinin akabinde seçimin favorilerinden biri olarak gösterilen Pecresse’in seçim kampanyası sırasındaki genel siyasi tavrı nedeniyle anketlerde birinci cinste alabileceği öngörülen oy oranı kıymetli sayıda düştü.
Solcu Jean-Luc Mélenchon
Üçüncü defa cumhurbaşkanı seçiminde yarışacak çok solcu Melenchon, 2017’deki cumhurbaşkanı seçiminde yüzde 19,58 ve 2012’de yüzde 11,10 oy almıştı.
Melenchon’un vaatleri ortasında:
- Asgari fiyatı 1400 euroya yükseltmek,
- Oy kullanma hakkını 16 yaşa düşürmek,
- Maaşlarda kadın-erkek eşitliğini sağlamak yer alıyor.
Müslümanlara yönelik olumlu tavrı ve açıklamalarıyla da öne çıkan Melenchon, cumhurbaşkanı seçilirse “ayrılıkçı” olarak bilinen maddeyi yürürlükten kaldırmayı istiyor.
‘Irkçı’ Zemmour
Geçen yıl sonbaharda şimdi adaylığını açıklamadığı sıralarda seçimde alabilecek mümkün oy oranının sürpriz biçimde yüzde 5-6’dan yüzde 16-18’e çıkmasıyla dikkatleri üzerine çeken Eric Zemmour, Fransız kamuoyunda tartışmalı bir isim olarak öne çıkıyor.
Fransa’da 1958’de Cezayir asıllı Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Zemmour, seçim programında İslam, göçmenler, Müslümanlar ve başörtülü bayanlara geniş yer vermesiyle dikkati çekiyor.
Zemmour, ülkede yaşayan Müslümanların asimile olması gerektiğini savunuyor, İslam ve göçmen aksisi telaffuzlarıyla sık sık gündeme geliyor.
Müslümanlara karşı nefreti körükleyen sözleri nedeniyle 3 sefer para cezasına çarptırılan Zemmour, Müslümanların ve yabancıların haklarını kısıtlayan birçok vaatte bulundu.
Zemmour, cumhurbaşkanı seçilirse,
- 1 milyon sığınmacıyı Fransa’dan hudut dışı edecek
- Net geliri artırmak için düşük maaşların ve emekli maaşlarının üzerindeki vergileri azaltaca
- Emeklilik yaşını 64 yaşına yükseltecek
- En az altı aydır işsiz olan tüm göçmenleri hudut dışı edilmesini vaat eden Zemmour, sınırdışı etmeyi kolaylaştırmak için “Göç Bakanlığı” kuracak
- İlticayı yılda 100 beşerle sonlandıracak.
Çıktığı televizyon programlarıyla ülkede ismini duyurmaya başaran Zemmour’un seçim kampanyası periyodunda Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile yakınlığından olumsuz etkilendiği söz ediliyor.
Zemmour’un yeni kurduğu parti “Reconquete” ismi, 1492’de İber Yarımadası’ndaki Hristiyanların ve Müslümanların bölgedeki varlıklarını tasfiye eforlarına verilen “Reconquista”ya (yeniden fetih) atıf yapıyor.
Yeşiller’den Yannick Jadot
54 yaşındaki Yannick Jadot seçime birinci kere katılan adaylardan biri. 2017’de Avrupa Ekolojisi-Yeşiller partisini temsil etme fırsatı varken sosyalist Benoît Hamon’un işine yarayacak biçimde adaylığını geri çekti.
Ancak daha sonra şimdiki ekolojist adayın elinden adaylığını aldı. 1974’ten beri bir birinci.
Yannick Jadot, lobilere karşı verdiği “ekoloji savaşı” ve pragmatik olmasını istediği “ekolojik çözüm” ortasında mekik dokurken, 2009’dan beri Avrupa Parlamentosu milletvekili. Jadot, ocak ayında Strasburg’daki Avrupa Parlamentosu’nda Emmanuel Macron ile yaşadığı tartışmayla hatırlanıyor.
Paris-Dauphine Üniversitesi’nde iktisat alanında tahsil gördükten ve 1990’lı yıllarda Burkina Faso, Gabon ve Bangladeş’te insani yardım tecrübelerinden sonra memleketler arası müzakereleri takip eden sivil toplum örgütü Solagral’a (Tarım ve Besin Dayanışması) katıldı.
Noël Mamère’in 2002’deki seçim kampanyasından kısa bir müddet sonra sivil toplum örgütü Greenpeace France’in kampanyalarının başına geçti, “L’Alliance pour la planete”
Jadot’un vaatleri:
• 2035’e kadar on reaktörü kapatmak, basamaklı olarak nükleer gücü bitirmek
• %100 yenilenebilir elektriğe geçmek, 9 bin olan rüzgar santrali sayısını 2027’de 12 bine çıkarmak
• Yeni termik araçların satımını 2030’dan itibaren durdurmak
• 18 yaşından itibaren otomatik olarak “vatandaşlık geliri” ödenmesi (en az 920 euro)
• Sığınma ve göçü “büyük bir dayanışma bakanlığına” entegre etmek
Paris Belediye Lideri: Anne Hidalgo
62 yaşındaki Anne Hidalgo birinci kere cumhurbaşkanlığına adaylığını koyuyor.
Sosyalist Parti, Ségolène Royal’dan 15 yıl sonra tekrar bir bayanı aday gösterdi. Paris’in belediye lideri olan Anne Hidalgo, François Mitterrand’ın partisinin bayrağını taşıyacak.
Anne Hidalgo, seçim kampanyası başladı başlayalı halkın ilgisini çekmekte zorlanıyor ve yapılan anketler de durumunun iç açıcı olmadığını gösteriyor.
Vaatleri:
• Yüzde yüz yenilenebilir güce ulaşmak, nükleer güçten “hemen çıkmamak”
• Oy yaşını 16’ya çekmek ve mahallî seçimlerde yabancılara oy hakkı tanımak
• Sığınma talebinde bulunanları “onurluca” kabul etmek
• Laiklik karşılarına yaptırım uygulamak
Nathalie Arthaud
52 yaşındaki Nathalie Arthaud, Lutte ouvrière (İşçi Mücadelesi) partisi bayrağı altında üçüncü kere cumhurbaşkanlığı seçimine katılıyor.
1970 yılının şubat ayında Fransa’nın güneyindeki Drôme’da doğan Arthaud bir garajcının kızı, bir çiftçinin ise torunu. Parti başkanlığını Arlette Laguiller’den aldı ve 2009’dan beri LO’nun temsilciliğini yapıyor.
Kendi sitesinde yaptığı açıklamaya nazaran 18 yaşındayken “Stalinciliğin kirletmediği” komünizmle tanışmış, iktisat ve idare alanında uzmanlaştı. Fransa’nın Île-de-France bölgesinin Seine-Saint-Denis departmanında yer alan Aubervilliers’deki bir lisede öğretmenlik yapıyor.
Bir radyo ağı olan France Bleu, Arthaud’yu tanımlarken, “Seçim kampanyası boyunca faaliyetlerine devam eden az adaylardan biri,” tabirlerini kullandı.
Vaatleri:
• Nüfusu denetim altında tutarak üretimi planlamak ve rasyonelleştirmek
• Hayvanların bilimsel deneylerde kullanılmasına denetim ve sonlandırma getirmek
• Fransa ordusunun Afrika ve Ortadoğu’daki askeri operasyonlarına bir son vermek
• Hareket özgürlüğünü savunmak ve sonları kaldırmak
Anketlere nazaran seçim ikinci cinse kalabilir
Seçimlerden evvel yapılan anketlerde adayların hiçbirinin yüzde 50’nin üzerinde oy alamayacağı öngörüldüğünden seçimin ikinci cinse kalmasına kesin gözüyle bakılıyor.
Fransa seçimleri Dünya için neden değerli?
NATO: Macron, NATO üyeliğini destekleyen tek aday. Öbür adaylar ise ittifakı terk etmek dahil olmak üzere NATO’ya dair farklı kanılar taşıyor. Çok solcu aday Jean-Luc Melanchon “hırgür ve istikrarsızlık yaratmaktan öbür bir işe yaramadığını” söz ederek NATO’dan ayrılmak istiyor. Bu sebeple Melanchon’un cumhurbaşkanı seçilmesi, Rusya’yla 1,160 kilometrelik bir sona sahip olan Polonya için kaygı yaratıyor.
AVRUPA BİRLİĞİ: Analistlere nazaran Macron’un yine seçilmesi demek Avrupa’nın güvenlik ve savunma kuruluşlarına yapılacak yatırımların artırılması manasına geliyor.
AŞIRI SAĞ İTTİFAKI: Bu seçim Fransa’nın savaş sonrası kimliğini yine şekillendirebilir. Milliyetçi Viktor Orban’ın dördüncü kere Macaristan başbakanı seçilmesi ve Marine Le Pen’in başörtüsü ve çarşafa yasak getirmek istemesi Avrupa’ya dışarıdan gelen göçlerin azaltılması manasına gelebilir.
Özellikle Le Pen’in son vakitlerde toplumsal medyadan yaptığı paylaşımlarda Orban ile el sıkışırken görüldüğü fotoğraflar, Avrupa’da yeni bir çok sağ ittifakının oluşabileceği görüşünü akla getiriyor.
🇫🇷🇭🇺 Félicitations à Viktor Orbán pour sa victoire écrasante aux élections législatives en Hongrie.
Quand le peuple vote, le peuple gagne ! pic.twitter.com/UYFfsAvhFL
— Marine Le Pen (@MLP_officiel) April 3, 2022
Fransa’da artan göçmen aykırılığı ve çok sağın yükselişi
Fransa’da göçmen sayısı ve radikal islamcı kümelerin sebep olduğu akınların giderek artması halkta göçmen tersliği tavrın güçlenmesine sebep oldu. Bu sebeple Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un “engelleyemedim” dediği çok sağın yükselişi ise ülkede kaçınılmaz oldu.
2020 yılının datalarına nazaran Fransa’da yaşayan toplam göçmen sayısı 6,8 milyon. Bunların üçte birini Avrupalılar oluştururken göçmenlerin birçok Portekiz ve Fransa’nın eski sömürgeleri Fas ve Cezayir’den geliyor.
2018 yılında yapılan bir çalışmaya nazaran ise Fransa’da yaşayan Türkler göçmenlerin yüzde 3.8’ini oluşturuyordu.
Hemen çabucak tüm Avrupa’da olduğu üzere Fransa’da da çok sağın yükselişi göç zıtlığını beslerken çok sağcı adayların da en çok gündeme geldiği vaatler haliyle “göç” üzerine oluyor.
Fransa Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin çok ırkçı tavrı sebebiyle en tartışmalı ismi Eric Zemmour, “sıfır göç politikası” izleyeceğini lisana getiriyor. Zemmour seçilmesi halinde her yıl yüz bin göçmeni geri göndereceği bir siyaset izleyeceği kelamını veriyor.
Zemmour’un göç siyasetini eleştirse de onun kadar “göçmen karşıtı” olduğu sır olmayan Marine Le Pen ise tahlili referandumda arayacağı vaadini veriyor. Le Pen sözkonusu referandumla göçü büyük oranda azaltacağına inanıyor.
Mevcut Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise güvenlik telaşları büyüyen halka rakiplerinin göç siyasetlerine karşılık daha fazla polis istihdam edeceği kelamını verdi.
halktv.com.tr Dış Haberler Servisi
