Kovid-19 Pandemisi, tedarik zinciri darboğazları, Ukrayna’da yaşanan savaş ve dünya genelinde tesirini gösteren enflasyon, gelişmekte olan ülkelerin borçlarını ödeme yetkinliklerine ziyan vermeye devam ediyor.
Dünya’dan Hilal Sarı’nın haberine nazaran; Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) düşük ve orta gelirli 120 iktisadın borç kırılganlık göstergelerini inceleyerek hazırladığı borç kırılganlık raporu, 19’u çok kritik seviyede olmak üzere 72 iktisadın temerrüt riski açısından ‘kırılgan’ olduğunu ortaya koydu.
Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası’nın Borç Sürdürülebilirlik Değerlendirmeleri’nden, kredi notlarından ve öteki çeşitli ölçütlerden yararlanılarak hazırlanan raporun, birçok düşük gelirli ekonomilerden oluşan temerrüt riski bulunan ülkeler listesinde Türkiye ve esasen temerrüte düşmüş olan Arjantin dışında G-20 iktisadı yer almadı.
Borç kırılganlık listesinde ülkeler üç kategoriye ayrılmış durumda: Temerrütte/Temerrüte düşmek üzere; Temerrüt riski çok yüksek; Yüksek Spekülatif.
Türkiye, raporun ‘Yüksek Spekülatif’ kategorisinde yer aldı.
Toplam borç 598 milyar dolar
Raporda, kelam konusu bu 72 iktisadın 2021-2025 periyodunda ödemesi gereken ve riskli olarak bedellendirilen toplam borç servisi 598 milyar dolar seviyesinde olduğu kestirim ediliyor. Bu toplamın 130 milyar doları ise 2021 yılı borç ödemelerinin riskli bulunan kısmı. 72 ülkenin riskli olarak bedellendirilen toplam borcunun 2022 için 125, 2023 için 121, 2024 için 114 ve 2025 için 106 milyar dolar olması öngörülüyor.
Borcun yarısı özel kreditörlere ait
Raporun riskli gördüğü toplam borcun yüzde 52’si (311 milyar dolar) özel kreditörlerden alınan borçlar. 2021 yılı için 130 milyar dolar borcun yüzde 54’üne denk gelen 70 milyar dolar da tekrar özel kreditörlere ilişkin durumda.
Borcun birçok yüksek-orta gelirli ekonomilerin
Düşük gelirli ekonomiler risk listesinin büyük bir kısmını oluştursa da, 568 milyar dolarlık riskli borcun yalnızca yüzde 6’sına denk gelen 36,2 milyar doları bu ülkelere ilişkin borçlar.
Düşük-orta gelirli ülkeler toplam borcun yüzde 49’unu (294,1 milyar dolar), Türkiye’nin de ortalarında olduğu yüksek-orta gelirli ülkeler ise bu borcun yüzde 45’ini (268,1 milyar dolar) oluşturuyor. Yüksek-orta gelir kümesindeki borcun büyük bir kısmı “zaten temerrütte ve temerrüte düşmek üzere” kategorisinde yer aldı. Başta Arjantin olmak üzere, Venezuela, Lübnan ve Ekvador bu büyük ekonomiler ortasında.
