İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA), halkın nabzını tuttuğu İstanbul Barometresi 2022 Mart Raporunu yayımladı.
Raporda yer alan bilgilere nazaran, İstanbullular artan market fiyatlarından sonra kırmızı et, ayçiçek ve zeytinyağı eserlerini alamaz duruma geldi. İstanbullu vatandaşların yüzde 45,6’sı kırmızı et, yüzde 36,5’i ayçiçek ve zeytinyağı eserlerini artan market fiyatlarından sonra hiç alamadığını belirtti.
İPA tarafından yapılan İstanbul Barometresi araştırması, İstanbul halkının mesken içi gündeminden his durum düzeylerine, ekonomik tercihlerinden iş memnuniyetlerine kadar birçok başlıkta İstanbul’un nabzını tuttu. İştirakçilere, İstanbul’un gündeminde yer alan meseleler ve his durumlarına ait sorular yöneltildi.
İstanbulluların görüşleri, mart ayı raporuna şu formda yansıdı:
Ev içinde ekonomik problemleri konuşma oranı arttı
Katılımcılara, mart ayında konutta en çok ne konuşulduğu soruldu. İştirakçilerin yüzde 77,5’i mesken içerisinde ekonomik meselelerin yüzde 5,8’i ise Ukrayna-Rusya Savaşı’nın konuşulduğunu belirtti. Bu bahisleri ailevi olaylar ve sıhhat sıkıntıları takip etti. Aylara nazaran incelendiğinde, ocak ayında ekonomik problemlerin mesken içerisinde konuşulma oranı yüzde 58 iken, şubat ayında bu oran yüzde 76’ya, mart ayında ise yüzde 77,5’e yükseldi.
Gündem iktisat ve akaryakıt zamları
Mart ayında İstanbul’un gündemi ekonomik sıkıntılar ve akaryakıt artırımları oldu. İştirakçilerin yüzde 52,1’i ekonomik problemlerin İstanbul’un gündemi olduğunu kaydetti. Ekonomik külfetler içerisinde fatura artırımları, besin fiyatları ve kira fiyatları öne çıktı. Akaryakıt artırımları yüzde 17,9 ile ikinci sırada gelirken, İstanbul’da görülen kar yağışı üçüncü sırayı aldı. Şubat ayında elektrik ve doğalgaz artırımlarının, mart ayında akaryakıt artırımlarının gündem olduğu görüldü.
2022’nin birinci üç ayında vatandaşın gündemi değişmedi
Son üç ayda Türkiye’nin gündeminde birinci sırada eserlere gelen artırımlar yer aldı. İştirakçilerin yüzde 27,2’si et, yağ, şeker üzere market eserlerine; yüzde 24,5’i elektrik, doğalgaz, su faturalarına yapılan artırımların mart ayında Türkiye’nin gündemi olduğunu açıkladı. İştirakçilere nazaran Türkiye gündeminde üçüncü sırada yüzde 18,6 ile Ukrayna-Rusya Savaşı yer aldı.
Kırmızı et, ayçiçek ve zeytinyağını alamadılar
Katılımcılar, artan market fiyatlarından sonra kırmızı et, ayçiçek ve zeytinyağı eserlerini hiç alamadığını belirtti. İştirakçilerin yüzde 45,6’sı kırmızı et, yüzde 36,5’i ayçiçek ve zeytinyağı eserlerini artan market fiyatlarından sonra hiç alamadığını lisana getirdi.
Bu eserleri süt ve süt eserleriyle zerzevat meyve takip etti. Mart ayında İstanbulluların yüzde 53,3’ü yakın devirde Türkiye iktisadının kötüleşeceğini düşündüğünü belirtti. Ocak ayında iştirakçilerin yüzde 52,9’u, şubat ayında yüzde 47,9’u Türkiye’nin ekonomik durumunun kötüleşeceğini belirtirken, mart ayında iktisadın daha da kötüleşeceğini düşünenlerin oranı 2022’in en yüksek düzeyine ulaşarak yüzde 53,3’e yükseldi. İştirakçilerin yüzde 24,9’u iktisadın seyrinin değişmeyeceğini, yüzde 21,8’i iktisadın güzelleşeceğini söz etti.
Vatandaş geçinebilmek için borçlandı
Mart ayında iştirakçilerin; yüzde 28,1’i kimi ödemeleri yapamadığını ve borca girdiğini, yüzde 18,4’ü geçinmekte zorlandığını, yüzde 35,4’ü kıt kanaat geçinebildiğini, yüzde 18,1’i ise geçinebildiğini ve kenara para da koyabildiğini belirtti.
Birikim yapabildiğini belirten iştirakçilerin yüzde 43,3’ü altın, yüzde 20,9’u döviz aldığını, yüzde 17,3’ü ise kripto para aldığını belirtti. Mart ayında iştirakçilerin yüzde 33,5’i borç aldığını açıkladı. İştirakçilerin yüzde 8,2’si borç verdi. Yüzde 3,6’sı hem borç verdi hem borç aldı. Yüzde 54,7’si ise ne borç verdi ne de borç aldı. Gelir seviyesi düştükçe borç aldığını belirten iştirakçilerin oranında artış görüldü.
Stres düzeyi yeniden arttı
Katılımcılara mart ayındaki his durumları soruldu ve 10 üzerinden değerlendirmeleri istendi. İstanbulluların ortalama gerilim ve dert düzeyi 7,7 olarak ölçüldü. Geçen ayın datalarıyla karşılaştırıldığında, gerilim düzeyinde artış görüldü. Üç aylık sonuçlara nazaran işten çıkarılma korkusu yaşayan iştirakçilerin korku ve gerilim puanları daha yüksekken, memnunluk ve ömür memnuniyeti puanlarının daha düşük olduğu gözlemlendi.
Katılımcıların 10 üzerinden değerlendirmeleri istenen hayat memnuniyeti düzeyi mart ayında 4,1 olarak belirlenirken, memnunluk düzeyi 4,4 olarak ölçüldü. Ocak ayında İstanbulluların hayat memnuniyeti 4,5, şubat ayında ise 4,4 olarak hesaplandı
İstanbul’un birinci üç sorunu
Katılımcılara nazaran İstanbul’un birinci üç meselesinin yüzde 50,6 ile ekonomik problemler, yüzde 48,7 ile sığınmacılar ve mülteciler, yüzde 39,3 ile ulaşım olduğu belirlendi. Üç aylık sonuçlara nazaran farklı demografik kümelerin İstanbul’un sıkıntılarına dair görüşleri incelendiğinde; gelir seviyesi arttıkça ulaşım, muhtemel İstanbul sarsıntısı ve sığınmacılar/mülteciler sorun olarak görülürken; gelir düzeyi düştükçe ekonomik problemler, konut satışı ve kiralama fiyatlarını İstanbul’un meseleleri olarak pahalandıran iştirakçilerin oranında artış görüldü.
