e-Ticaretin istikrarlı halde büyümesi emeliyle e-pazaryerlerine kimi kriterler getirilecek, faaliyet alanları belirlenecek ve kesimin orantılı formda büyümesi sağlanacak.
Ticaret Bakanlığından edinilen bilgiye nazaran, hazırlıkları süren yeni e-ticaret düzenlemesiyle bu dalın daha sistemli işlemesi ve büyümesi hedefleniyor.
Sektörün az sayıda e-ticaret pazar yerinde ağırlaşması hem satıcıların hem de tüketicilerin bu pazar yerlerine olan bağımlılığını artırırken birtakım problemleri da gündeme getiriyor. Bu çerçevede tüm dünyada kamu otoriteleri, uygun piyasa düzenleme rejiminin tesisi için çalışmalar yürütüyor.
Söz konusu çalışmalar iki ana başlık altında toplanıyor. Bunlardan birincisi, ekonomik parametreleri tek başına belirleyebilme güçleri giderek artan büyük ölçekli ya da başat platformların rekabeti ortadan kaldıracak uygulamalarına müsaade etmemek, ikincisi de bünyelerinde faaliyet gösteren satıcılara göre yüksek pazarlık gücüne sahip dijital platformların, kendi lehlerine satıcıların aleyhine ticari şartlar dayatmasının önüne geçilmesi olarak öne çıkıyor.
Türkiye’de de bu kapsamda yaşanan meselelerin tahlilini sağlamak ve daha faal rekabet şartlarını tesis etmek hedefiyle çalışmalar yürütülüyor. Bu kapsamda hazırlanan düzenlemeler iki mevzu başlığı altında ağırlaşıyor. Bu başlıklar, e-ticarette haksız rekabetin ve tekelleşmenin önüne geçilmesi ve e-ticaret pazar yerlerindeki satıcıların haklarının garanti altına alınması oldu.
Rakipleri dışlayıcı tanıtım olmayacak
Söz konusu alanda haksız rekabetin ve tekelleşmenin önüne geçilmesi kapsamında, e-ticaretin istikrarlı büyümesi ve gelişmesinin sağlanması hedefiyle pazar yerlerine birtakım kriterler getirilecek. Piyasadaki rakipleri dışlayıcı halde tanıtım faaliyetlerinde bulunulamayacak. e-Ticaret pazar yerlerinin elde ettiği bilgileri kullanarak bünyesindeki satıcılarla haksız rekabet etmesi engellenecek. e-Ticaret pazar yerleri kendini haksız formda sıralamada ön plana çıkaramayacak ve satıcılar ortasında ayrım gözetemeyecek. e-Ticaret pazar yerlerinin faaliyet alanları belirlenecek ve bölümün orantılı halde büyümesi sağlanacak.
Tek taraflı değişiklik olmayacak
e-Ticaret pazar yerlerindeki satıcıların haklarının garanti altına alınması kapsamında da buralarda taklit eser satışı ve hukuka alışılmamış içerikler engellenecek. Satıcılar yalnızca bir e-ticaret pazar yerinde faaliyet göstermek zorunda bırakılamayacak. e-Ticaret pazar yerleri satıcıları belli bir bireyden mal yahut hizmet teminine zorlayamayacak. Bu pazar yerleri tarafından satıcılara yapılacak ödemeler artık daha kısa müddette gerçekleştirilecek. e-Ticaret pazar yerleri ve satıcılar ortasındaki mukavelelerde haksız kaidelere yer verilemeyecek ve kelam konusu pazar yerlerince tek taraflı değişiklik yapılamayacak. Buralarda hizmet verilmeden haksız biçimde satıcılardan bedel alınması engellenecek. Satıcıların e-ticaret pazar yerlerine karşı hak arama hürriyetini engelleyici uygulamalara müsaade verilmeyecek. Satıcılar kendilerine ilişkin bilgileri diledikleri vakit başka e-ticaret pazar yerlerine taşıyabilecek.
Pandemi ile rekor büyüme gösterdi
Dünyada ve Türkiye’de son yıllarda istikrarlı biçimde büyüyen e-ticaret, Kovid-19 salgınıyla birlikte rekor düzeylere ulaştı.
Türkiye’de 2021 yılında e-ticaret hacmi 381 milyar lirayı bulurken bunun yüzde 28’ini kesimin önde gelen e-ticaret pazar yerlerinde gerçekleşen satışlar oluşturdu. e-Ticaret yapan 484 bin 347 işletmenin 472 bin 604’ü e-ticaret pazar yerlerinde faaliyet gösteriyor. Bu işletmelerin pazar yerlerine nazaran dağılımında ise yüzde 74’ünün sadece bir, yüzde 12’sinin 2, yüzde 6’sının 3 ve yüzde 3’ünün 4 pazar yerinde satış yaptığı belirlendi.
