Türkiye ve Sudan ortasında, ikili ziraî işbirliği ve iştirakine ait mutabakat kapsamında kurulan Türk Sudan Milletlerarası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi, Sudan’daki siyasi karışıklık nedeniyle faaliyetlerine başlayamadı. Rastgele bir yatırım yapılmayan şirketin masraflarının ise devam ettiği, bu kapsamda 2021 yılında yalnızca idare şurası lider ve üyelerine huzur hakkı ve ikramiye olarak 419 bin 965 TL harcama yapıldığı öğrenildi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Sayıştay’ın Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) 2021 yılı kontrol raporuna ait yazılı açıklama yaptı.
Gürer, şirkete 2021 yılında; 353 bin 665 TL idare şurası fiyatı, 66 bin 300 TL idare heyeti ikramiyesi, 49 bin 716 TL müşavirlik fiyatı, 124 bin 584 TL Sudan kira sarfiyatı, 2 bin 305 TL aidat masrafı, 4 bin 668 TL noter sarfiyatı, 1857 TL damga vergisi, 15 bin 265 TL amortisman ve 1395 TL de sair masraflar için ödeme yapıldığını açıkladı.
Ödemeler devam ediyor
Gürer, şunları kaydetti:
“Akıbet aşikâr olmada da ödemeler devam ettiği görülmektedir. Sayıştay raporunda Kurucu ortak Sudan Tarım ve Ormancılık Bakanlığı tarafından birebir sermaye olarak konulan pilot çiftlik yatırımlarına ait taahhüdün yerine getirilmesi için gerekli iş ve süreçlerin tesis edilmediği de görülmektedir.
Çeşitli devirlerde Şirket ismine TİGEM tarafından ödenen harcırah vb. öbür masraflar, taahhüt edilen ödenmemiş sermayeden mahsup edilmek suretiyle 2021 sonunda ödenmiş sermaye fiyatı 14 milyon 711bin 594,94 TL’ye ulaşmıştır. Mutabakat uyarınca ‘Abugota-1’ Bölgesinde kurulması öngörülen Pilot Çiftlik yerinin toplumsal sıkıntılardan ötürü ‘Doba’ Bölgesine kaydırılması için 18 Aralık 2018 tarihinde protokol imzalanmış; lakin 2019 yılı Nisan ayında Sudan’da Hükümet değişikliği yaşanması sebebi ile pilot çiftlik yatırımı ve şirket ismine tıpkı sermaye olarak taahhüt edilen 12 bin 500 dekar arazi konusunda bir gelişme yaşanmamıştır.
Sudan tarafının tıpkı sermaye olarak koyması gereken 12 bin 500 hektarlık arazinin şirketin kullanımı verilmemiş olması, şirketin faaliyetlerine başlayamamış olmasının önünde en büyük pürüzdür. Bununla birlikte şirketin acilen teşkilatlanma çalışmalarına başlaması ve tertip yapısını tamamlaması da gerekmektedir.”
