Tarih boyunca çeşitli alanlarda kullanılan arı eserleri, güçlü besin içeriğine ve biyoaktif özelliklere sahiptir. Arı eserleri, hastalıkların tedavisinde değerli rol oynamaktadır. Arı eserlerinden olan arı poleni, tohumlu bitkilerin üreme hücresidir. Arı ekmeği ise doğal olarak korunmuş ve arıların salgılarıyla fermente edilmiş polendir. Yüksek besin içeriğine ve antioksidan özelliklere sahip olan arı poleni ve arı ekmeği, sıhhate yararlı tesirleriyle tüketiciler tarafından ilgi görmektedir. İşlevsel özellikteki arı poleni ve arı ekmeği ile zenginleştirilmiş besin matrikslerinin, hem lezzet hem de duyusal özellikler bakımından kabul edilebilir seviyede olması gerekmektedir. Bu çalışmada, arı eserlerinden birisi olan arı poleni ve arı ekmeği (perga) ile zenginleştirilmiş besin eserleriyle ilgili çalışmalar irdelenmiştir. Sonuç olarak yapılan literatür taraması sonucunda arı poleni ve arı ekmeği ile zenginleştirilmiş besin eserlerinin varlıklı besin içeriğine sahip olduğu ve bu eserlerin antioksidan kapasitelerinde artış meolama şartlarına nazaran farklılıklar göstermektedir .
Tarihin en eski besin desteklerinden biri olan arı poleni, çabucak hemen tüm besleyici
bileşenleri içerir. Bu nedenle dünyanın en âlâ besini olarak tanımlanmıştır. Arı ekmeği ise, hasat sırasında kovanın kısmen tahrip olması nedeniyle bu eseri toplamayan birçok arıcı tarafından kovanın keşfedilmemiş bir eseri olmuştur. Fakat arı ekmeği, son yıllarda tanınan hale gelmiş ve üretimi son derece ehemmiyet kazanmıştır. Birebir vakitte arı ekmeği, fermente edilmiş ve doğal olarak korunmuş polendir . Arı ekmeği ile arı poleni kıyaslandığında laktik asit nedeniyle arı ekmeği daha yüksek
asitliğe sahiptir ve yüksek ölçüde K vitamini içerir. Tıpkı vakitte arı ekmeği, fenolik bileşikler, α-tokoferol ve koenzim Q 10 üzere antioksidan bileşikler açısından güzel bir kaynaktır .Son yıllarda çok sayıda bilimsel araştırma günlük diyet planlarının hayat şekilleri, yetersiz beslenme ve hareketsiz davranışla ilgili olarak sağlık-hastalık münasebeti üzerinde muhakkak tesirleri olduğunu tez edilerek yüksek besin içeriği ve sıhhate olumlu tesirleriyle tercih edilmektedir.
Antimikrobiyal, antioksidan, antikarsinojenik, antifungal, antiinflamatuar, antianemi, antidiyaretik, probiyotik ve daha birçok aktivitesi bulunan arı poleni, sağlıklı bir yiyecek olarak kabul edilmektedir; prostat sorunları, teneffüs hastalıkları, alerjiler, kemik erimesi ve ülser üzere hastalıklardan korunmak için destekleyici olarak kullanılmaktadır. Karaciğer, böbrek ve tiroid bezleri için de yararlı olan arı poleni gençleştirici, hücre yenileyici tesire de sahiptir.
Fermente arı poleni olarak da bilinen arı ekmeği ise gözeneklerde depolanan polenin yaklaşık 2 hafta fermente olmasıyla oluşur. Buna karşın arı ekmeği, polenden daha yüksek besin pahası, daha güzel sindirilebilirlik ve daha varlıklı kimyasal bileşim ile karakterize edilmektedir Taze polene
göre daha fazla şeker içerirken, daha az ölçüde nişasta içermektedir. Arı ekmeği tıpkı vakitte, arı
poleninde bulunmayan B vitaminleri bakımından da zengindir. Polene nazaran aminoasit içeriği daha zengindir ve bu aminoasitler kolaylıkla sindirilebilmektedir. Polen dış kabuğu midede sindirilemezken, arı ekmeğinde polen dış kabuğu arının enzimleriyle bekletildiğinden ötürü çarçabuk sindirilebilmektedir .Arı ekmeği, yaklaşık %35 şeker, %24-35 oranında karbonhidrat, %20-22 oranında protein, %3.5 oranında laktik asit, %2.43 oranında mineral, %1.6 oranında lipit içermektedir Bileşimindeki unsurlar açısından işlevsel bir eser olan arı ekmeği, antioksidan, antimikrobiyal, antiviral, antiaritmik, antibiyotik, antiinflamatuar ve antikanser özelliklere sahiptir.Karaciğer ve hudut sistemi üzerine olumlu tesirleri olan arı ekmeği, organizmadan çeşitli toksinlerin atılmasına da yardımcı olmaktadır. Tıpkı vakitte, dokuları
yenilemede, zihin yorgunluğunu ve dikkat bozukluğunu azaltmada, bağışıklık sistemini güçlendirmede, prostat tedavisinde, obezitenin neden olduğu lipit peroksidasyonunu güzelleştirmede yardımcı olmaktadır .İçeriğindeki rutenyum ile kalp damar tıkanıklarını önlemede; asetilkolin ile tansiyon ve kronik kabızlık tedavilerinde kullanılmaktadır. Radyasyon önleyici tesiri de bulunan arı ekmeği, bedenimizdeki düzenekleri uyarır ve gözetici tesir gösterir bileşiklerce varlıklı olan arı ekmeğinin doğal bir
antioksidan kaynağı olduğu belirtilmiştir. Tıpkı vakitte Fas arı ekmeği, test edilen tüm bakteri ve
mantarlara karşı antioksidan aktivite göstermiştir.
https://dergipark.org.tr/
