Tüketiciler yüksek kaliteli, taze yiyecek satın almayı beklemektedir, lakin son vakitlerde, az ölçüde besin katkı unsuru yahut hami husus içeren besinleri aramaya başlama, üreticilere artan pak etiket taleplerini karşılamak ve besin güvenliği sağlamak için eserleri yine biçimlendirmeleri için baskı yapmaya başlamıştır. Üreticiler, tedarik zincirinde değişen şartlara maruz kalan eserler için raf ömrünün belirlenmesi ve maksimize edilmesiyle de uğraş eder. Raf ömrü belirtilen tüm mevzulara değinir ve raf ömrü tespiti tüketicilere inançlı, kaliteli besin eserleri sağlamada temel bir gerekliliktir.
Raf Ömrü Nedir?
Hükümetlerin ve tertiplerin sağladığı birçok raf ömrü tarifi vardır. Raf ömrü “gıda eserinin inançta kalacağı müddet; istenen duyusal, kimyasal, fizikî, mikrobiyolojik ve fonksiyonel özelliklerini koruyacağından emin olmak; uygun olan yerlerde, önerilen kurallar altında saklandığında, rastgele bir beslenme verisi etiketi bildirimine uyumluluk ” olarak tanımlanmaktadır. Hem besin güvenliği hem de kalite, kabul edilebilir raf ömrünün değerli taraflarıdır. Patojenler ekseriyetle raf ömrü çalışmaları sırasında izlenmesine karşın, eserin güvenliğini sağlamak için uygun bir besin güvenliği programı en âlâ yoldur.
Gıdaların raf ömrünü nasıl uzatabileceğinizi bilmek, konutunuzdaki besin israfını önlemenize yardımcı olur. Satın aldığınız yiyeceklerin uzun mühlet boyunca taze kalmasını sağlayabilmek, tavırlı davranmanız gereken ve marketlere çarçabuk erişiminiz olmadığı durumlarda epeyce kıymetlidir. Bu yazımızda, farklı besinlerin dayanma müddetlerini, besinlerin raf ömrünü inançlı bir formda uzatmaya yönelik ipuçlarını ve son kullanma tarihleri hakkında bilmeniz gerekenleri ele alıyoruz.
Ürünlerin üretildiği vakitten daha sonraki periyotlarda ve farklı yerlerde tüketimini sağlamak için besinler çeşitli yöntemler ile koruma edilirler. Böylelikle ekonomik kayıplar azaltılarak, kâfi ve istikrarlı beslenmeye katkıda bulunulur. Ayrıyeten bozulması beklenen olan eserlerin iktisada kazandırılması ile dış satım imkanı doğar.
Gıda Depolamanın Önemi
Gıda depolama, bir besinin tüketim müddetini uzatmayı sağlar. Besinlerin raf ömrünü uzatmak, saklama yollarını, pişmiş yahut ham gereçlerin uygun kaplara konulmasını ve besinin ziyanlı bakterilerin üremesi sonucunda bozulmasını önleyecek en uygun şartlarda tutulması tekniğidir. Yanlışsız biçimde depolanmış bir besin, uzun mühlet dayanabilir ve gerektiğinde inançla tüketilebilir.
Gıdaların raf ömrünü uzatmak için kullanılan yöntemler
Gıda depolamada kıymetli olan, besinin ne kadar müddet sonra tüketileceğine bağlı olarak işlenmesi ve akabinde saklanmasıdır. Birtakım besin depolama metotları şunlardır:
Geç bozulan besinleri, oda sıcaklığında uzun mühlet koruma edebilirsiniz. Lakin tüketmeden evvel besinin tazeliğini ve bozulup bozulmadığını kesinlikle denetim etmelisiniz.
Gıdalara oksijenin, güneş ışığının ve nemin ulaşmasını engelleyen saklama kaplarını, teneke ya da plastik kutuları, vakumla kapatılan paketleri ve cam kavanozları kullanabilirsiniz.
Oda sıcaklığında süratlice bozulan besinleri, buzdolabında ya da derin dondurucuda saklayabilirsiniz.
Sebze, meyve ve hayvansal besinleri uzun müddet sonra tüketmek istiyorsanız dondurmak yeterli bir seçenektir. Dondurucular 0° ya da daha düşük derecelerde çalıştırılmalıdır. Birden fazla besin aylarca donmuş halde tutabilir lakin dondurma sürecinin lezzetini, rengini ve dokusunu etkileyebileceğini unutmamalısınız.
Gıdaların raf ömrünü uzatmak için uygulanan saklama yöntemleri
Gıdaları nasıl saklayacağınızı bilmiyor ve yanlışsız formülleri merak ediyorsanız aşağıda yer alan ipuçlarını itimatla uygulayabilirsiniz. Besinlerin raf ömrünü inançla uzatmanızı sağlayacak ipuçları:
Gıdaları Serin ve Kuru Bir Yerde Saklayın: Besinlerin tazeliğini müdafaanın en uygun yolu, besinleri serin ve kuru bir yerde yahut buzdolabında/derin dondurucuda saklamaktır. Yiyeceklerin soğutulması yahut dondurulması gerekmiyorsa, 12-21 derece ortasında serin bir yerde saklanabilir. Paketlenmiş, dondurulmuş ya da konservelenmiş besinleri nemden, güneş ışığından ve oksijenden uzak tutmalısınız.
Buzdolabı ve Dondurucuyu Uygun Sıcaklığa Ayarladığınızdan Emin Olun: Buzdolabınızın termometresine bakarak uygun sıcaklığa ayarladığınızdan emin olmalısınız. Sıcaklık ayarında 1 en sıcak, 5 ise en soğuk derece olarak geçer. Sıcaklık ayarını yazın 5’e kışın ise 1’e yakın yapmalısınız.
Son Kullanma Tarihlerini Denetim Edin: Besin satın alırken son kullanma tarihini kesinlikle denetim etmelisiniz. Son kullanma tarihi en ileri tarihli olanı almaya ihtimam gösterin. Kimi durumlarda ise eser son kullanma tarihinden evvel bozulabilir. Münasebetiyle eserin erken bozulmasını önlemek için üstte bahsetmiş olduğumuz formülleri uyguladığınızdan emin olmalısınız.
Pişmiş ve Evvelce Kesilmiş Olan Besinleri Buzdolabında Koruma Edin: Süreç görmüş olan zerzevat ve meyveler daha süratli bozulur. Bir kısmını kesmiş ya da pişirmiş olduğunuz zerzevat ve meyveleri kesinlikle buzdolabında koruma etmelisiniz. Kimi besinler kuru ve yıkanmamış halde koruma edilmelidir. Şayet aldığınız zerzevat ve meyveleri saklamadan evvel yıkamak istiyorsanız yıkama sürecinden sonra düzgünce kuruduklarından emin olduktan sonra buzdolabına koyabilirsiniz.
Doğru Saklama Kapları Kullanın: Süt, et, balık ve kümes hayvanları her vakit buzdolabında ambalajlı olarak ve öteki besinlerden uzak tutularak saklanmalıdır. Bu yiyecekleri, oksijenin yiyeceklere ulaşmasını önlemeye yardımcı olacak formda, kullanmadan çabucak öncesine kadar ambalajlarında kapalı tutun.
Ayrıca çiğ besinleri buzdolabında pişmiş besinlerin altında sakladığınızdan emin olun, bu formda bakteri üreme mümkünlüğü daha düşük olacaktır.
Et ve kümes hayvanlarını donduruyorsanız (ki bunu satın aldıktan sonra en geç üç gün içinde yapmalısınız), gıdayı kesinlikle orjinal ambalajında saklayın.
Gıdara Uygun Saklama Kapları
Yiyecekleri kilerde yahut dolapta saklarken kullanılacak en güzel yiyecek saklama kapları ise şunlardır:
Hava geçirmeyen ve kapakları sıkı bir halde kapatılabilen saklama kaplarını tercih edin.
Bulaşık makinesinde, dondurucuda ve mikrodalgada rahatlıkla kullanabileceğiniz ve plastiklere göre bakteri üremesini engellemesi açısından daha sağlıklı olan cam kapları kullanabilirsiniz.
Ne sakladığınıza bağlı olarak bir öbür seçenek ise, tekrar kullanılabilir besin torbalarıdır. Bilhassa bu torbaları dondurucuda rahatlıkla kullanabilirsiniz.
Plastik ve seramik kaplar, uzun mühlet kullanım sonrasında lekelenmeye başlar ve havanın kabın içine daha kolay girmesine sebep olur. Şayet plastik ya da seramik kapları tercih edecekseniz besin için özel yapılmış olanları ve BPA içermeyenleri kullanmalısınız.
Herhangi bir besin saklama kabını kullanmadan evvel, uygun halde temizlediğinizden ve büsbütün kuruduğundan emin olun.
Uzun Periyodik Besin Saklama Yöntemleri
Uzun müddetli besin saklama sistemlerini uygulamak, acil durumlarda işinize yarayabilir. Birden fazla uzman, mümkün afet durumlarında kullanılmak üzere saklanan besinlerin üç ay ve daha fazla dayanacağını söylemektedir.
Aşağıda, farklı tıptaki yiyeceklerin bozulmadan evvel ne kadar mühlet saklanabileceğini gösteren bir liste yer almaktadır:
Et, Kümes Hayvanları, Balık: Taze ise buzdolabında 1 ila 5 gün (pişirilmişse 2 ila 4 gün) yahut dondurucuda 3 ila 12 ay dayanabilir.
Yumurtalar: Çiğ ise buzdolabında 3 ila 5 hafta boyunca taze kalabilir. Lakin yumurtayı pişirmedikçe dondurmamalısınız.
Süt ve Süt Eserleri: Tipine bağlı olarak buzdolabında 1 ila 6 hafta (açılmamış peynir ve süt, yoğurt yahut yumuşak peynirlerden daha uzun müddet dayanır) yahut dondurucuda birkaç ay boyunca tutabilirsiniz.
Meyveler: Oda sıcaklığında birkaç gün, buzdolabında 1 ila 2 hafta yahut derin dondurucuda 2 ila 12 ay boyunca saklayabilirsiniz (turunçgiller, elmalar ve kuru meyveler en uzun mühlet dayanan meyvelerdir).
Sebzeler: Çeşidine bağlı olarak oda sıcaklığında birkaç gün, buzdolabında 1 ila 2 hafta yahut dondurucuda 5 ila 12 ay boyunca dayanabilir (patates, soğan, kabak ve havuç en uzun müddet dayanan sebzelerdir).
Kuru Mamuller (baklagiller vb.): Cinsine bağlı olarak oda sıcaklığında 3 ila 12 ay (açılmamış kutular daha uzun sürebilir), buzdolabında 4 ay, derin dondurucuda 12 ay saklanabilir.
Çeşniler ve Soslar: Cinsine bağlı olarak çoklukla 6 ila 18 ay saklayabilirsiniz.
Konserve Eserler: Kilerde saklandığında 2 ila 5 yıl, açılıp buzdolabında koruma edildiğinde ise 3 ila 4 gün dayanabilir.
Dondurularak Kurutulmuş Eserler: Kilerde nemden uzakta saklandığında 2 ila 5 yıl yahut daha uzun müddet koruma edebilirsiniz.
Unlu Mamüller: Oda sıcaklığında bırakıldığında 2 ila 7 gün, buzdolabında 1 ila 2 hafta yahut dondurucuda 3 ila 6 ay saklayabilirsiniz.
En uzun mühlet inançla saklanabilecek besinler ise şunlardır:
- Yulaf, pirinç, arpa
- Erişte/makarna
- Konserve sebzeler (mantar, patates, bezelye vb.)
- Domates salçası
- Ispanak, lahana, soğan, yeşil fasulye üzere dondurularak kurutulmuş sebzeler.
- Elma, çilek, muz cipsi vb. üzere dondurularak kurutulmuş meyveler.
- Kavanozlanmış elma püresi
- Konserve çorba
Uzun mühlet dayanmasalar da, bu taze besinler, serin ve karanlık bir yerde saklandığında birçok durumda birkaç hafta saklamak inançlıdır: soğan, patates ve öteki kök sebzeler, sert kabaklar, elmalar, turunçgiller.
Gıdaları Depolamanın Zararları
Saklamaya güçlü besinler satın alırken, kaliteli bir eser aldığınızdan emin olmak için her besinin içeriğine her vakit dikkatlice bakın. Çok fazla katkı hususu, hami ve sodyum içeren besinlerden kaçınmaya çalışın. Ek olarak, birçok uzman, ziyanlı olabilecek bir kimyasal olan BPA ile yapılan konserve besinlerden kaçınılmasını önermektedir. Bu nedenle BPA içermeyen eserleri tercih edin.
Bozulmuş besinler küf, maya ve bakteri üzere doğal olarak oluşan mikroorganizmalar nedeniyle berbat koku, tat yahut doku geliştirecektir. Hastalanmamak için kokan ya da tadı bozuk olan yiyecekleri asla yemeyin.
Kaynak: ilacsizyasiyoruz.com
