İBB UKOME toplantısında oy çokluğuyla kabul edilen teklifle, taksilerin zirve lambası takmaları için 3 aylık mühlet belirlendi. Teklife ait görüş bildiren İstanbul Taksiciler Esnaf Odası Lideri Eyüp Aksu, bahsin kendileri için de çok kıymetli olduğunu söyledi. Zirve lambası uygulamasıyla yolcuyla taksici ortasındaki badirelerin birçoğunun çözüleceğini lisana getiren Aksu, uygulama için 6 ay müddet verilmesini talep etti. Teklif oy çokluğuyla kabul edilirken, taksilerin zirve lambası takmaları için 3 aylık mühlet belirlendi. Müddetin kâfi olmaması halinde bunun uzatılması konusunun ilerleyen süreçte ele alınmasına karar verilen toplantıda, taksi ve dolmuşların da belirlenen ölçüler çerçevesinde reklam alması talebi oy birliğiyle kabul edildi.
Uygulama tartışma yarattı. Tüketici Müracaat Merkezi Onursal Lideri Aydın Ağaoğlu, “Zaten var olan bir uygulamayı, yine getiriyorlar. Anlaşılan, kurallara riayet edilmiyor. Makûs niyetli şoförler bu sistemi suiistimal edebilir” dedi.
İBB Ulaşım Daire Lideri Utku Cihan ise, “Mevzuatta akıllı zirve lambası, öncesinde yalnızca sarı renkli yer üzerinde ‘Taksi’ yazan bir zirve lambasıydı. Bunun dışındaki kullanımlar yasaktı. Taksicinin bu sisteme dışarıdan rastgele bir müdahale talihi yok” diye konuştu.
Taksiciler Esnaf Odası Lideri Eyüp Aksu ise, “Bu mevzuyu suiistimal eden taksiciler olursa İBB ve polis hassas kontroller yapabilir” dedi.
Taksimetreyle de entegre olarak çalışacak sistemle, taksimetre açıldığında zirve lambasında “Dolu“, yolcu bulunmadığında “Boş“, uygulama rezervasyonları durumunda ise “RZV” yazacak. Yeni sistemin uygulanmaya başlanması öncesinde sistemin nasıl uygulanacağı ve yeni uygulamanın benzerinin daha evvel de uygulandığı argümanı tartışılmaya başlandı.
‘Zaten kullanılıyordu’
Taksilerdeki zirve lambasının yeni bir uygulama olmadığını tez eden Tüketici Müracaat Merkezi Onursal Lideri Aydın Ağaoğlu, “UKOME bir karar aldı, taksiler artık doluysa ışıklı zirve lambası dolu olduğunu yazacak, şoför değiştirmeye gidiyor yahut taşınabilir uygulama üzerinden yolcu almaya gidiyorsa ‘Rezerve’ yazacak lakin, bu uygulama evvelce beri var, zati kullanılıyordu. Olan bir uygulamayı, tekrar getiriyorlar. Anlaşılan, kurallara riayet edilmediği anlaşıldı. Dolu-boş biçiminde uygulama yapmayan taksilere yaptırımların tesirli olması lazım. Tüketiciler haklarına sahip çıkarak boş taksi kendilerini almadığında şayet ışıklı zirve tabelasında da boş olduğu gözüküyorsa kesinlikle ilgililere şikayetini yapmalı” formunda konuştu.
‘Kötü niyetli şoföre yapılacak bir şey yok’
Sürücü berbat niyetliyse tedbirlerin hiçbir faydası olmadığını belirten Ağaoğlu, “Örneğin, hiçbir teması olmadığı halde sürücü değiştirme vaktinde değilken bile rezerve yazabilir. Şoför, turisti, kendi almak isteyeceği yolcuyu gördüğünde ise bu formda yanına yaklaşabilir. Bu noktada yaptırımların da biraz daha tesirli olmasında fayda var. Tahlil için ne yapılabilir, örnek veriyorum, bu durumu suiistimal eden, müşteri seçen şoför cezalandırılır. Hatta iki üç sefer tekrar edildiğinde plaka ruhsatı iptal edilebilir. Zira plaka sahiplerine verilen bu hak ebediyen kullanılabiliyor, dededen toruna geçebiliyor ve hiçbir plaka sahibi bu hakkın iptal edilmesini istemez.
Buna nazaran de şoförlerini eğitirler, şoförler de müşterilerine kasvet yaratacak haksızlıklar yapmazlar. Şoförler yerli müşteri gördüklerinde doluyum diyorlar, turist gördüklerinde alıyorlar. Yerliye, değişime gidiyorum, uygulamadan yolcu aldım üzere mazeretler öne sürebilir, ‘rezerve’ olduklarını söz edebilirler. Yani, şoför makûs niyetliyse yapılabilecek bir şey yok, yaptırımların tesirli olması, caydırıcı olması gerekir. Evvelce de vardı, taksi doluysa doruktaki taksi ışığı sönecek, boş ise müşteri arıyorsa yanacaktı. Tüketici, ışığı yanık halde durmayan taksiyi İBB yahut ilgili belediyelere şikayet iletmelidir. Bu hizmet kamusal bir hizmettir, bu hizmeti sunmaktan kaçınılamaz” dedi.
‘Sadece tabelaydı’
İBB Ulaşım Dairesi Lideri Utku Cihan ise, “Mevzuat çok açık. Akıllı zirve lambası öncesinde yalnızca sarı renkli üzerinde, ‘Taksi’ yazan bir zirve lambasıydı. Bunun dışındaki kullanımlar yasaktı. Alanda taksilerle ilgili yaşadığımız meselelerden biri de bu zirve lambalarının değiştirilerek, özelleştirilerek kullanılmasaydı. Biz de görüyorduk, birtakım taksicilerimiz bunları tercih ediyorlardı, aslında bu da bize cüret verdi. Hasebiyle müsaade almadan, mevzuata karşıt olarak yeni uygulamaya misal zirve lambaları kullananlar evet vardı. Biz ise geçenlerde aldığımız UKOME kararı ile İstanbul’daki tüm taksilerin akıllı zirve lambası kullanmasını zarurî hale getirdik, üç ay içerisinde hepsi kullanıyor olacaklar. Bu yeniliği tabiatıyla getirenler vardı, ancak bizim sistemimize yani ‘akıllı zirve lambası’na geçiş zarurî hale geldi” tabirlerini kullandı.
‘Taksicinin müdahale talihi yok’
Tepe lambalarının mevcut kontrol sistemleriyle entegrasyonu bulunacağını belirten Cihan, “İstanbul’da bizim bir İtaksi sistemimiz var. Bu sistem tüm taksilerde bulunan bir kontrol sistemi ve sonrasında biz mecliste alınan kararla İstanbul’da 2 taşınabilir taksi-yolculuk uygulamasına lisans vermiş durumdayız. Uygulamaların İtaksi sistemiyle entegrasyonu var. Biz rastgele bir davet ve seyahatin ayrıntılarını bu sistemle görebiliyoruz. Şoförün cep telefonuna uygulamadan davet geldiğinde ve rezervasyon talebi oluştuğunda bu görünüyor. Kontrol sistemimizin zirve lambasıyla entegrasyonu bulunduğundan bu durumda taksici uygulamadan süreç yapıldığında zirve lambası otomatik olarak rezerve halini alacak. Taksicinin bu sisteme dışarıdan rastgele bir müdahale talihi bulunmayacak. Dolu, boş ya da rezerve tabirlerine rastgele bir müdahale kelam konusu olmayacak. Yalnızca tek bir butonumuz var, bu buton taksicinin acil durumda ‘SOS‘ vermek için basabileceği buton. Bunun dışında taksicilerin zirve lambasındaki dolu, boş, rezerve yazılarını değiştirebileceği bir buton araç içerisinde bulunmayacak. Büsbütün cep telefonuna, cep telefonu uygulamalarına, İtaksi sistemine ve taksimetreye entegre bir sistem olacak. Dışarıdan buna müdahale talihi yok” diye konuştu.
Şoför değişim durumu
Yeni uygulamayla ilgili bilgi veren Cihan, “Şoför değişimi konusunda ise, şöyle bir husus var, bu sürücü değişimi durumu İstanbul’daki taksicilerin yolcu almama mazeretlerinden en önde olanlarından bir tanesi. Hasebiyle başka sürücüyle mevcut sürücü ortalarında anlaşacaklar, o alanda sürücü değişikliği yapacaklar. Buna nazaran de kendi ortalarında bir sistem oluşturacaklar. Sürücü değişimi durumu için ekstra bir çalışma yapmaya, ekstra bir ikaz işareti yapmaya gereksinim yok” halinde konuştu.
Tepe lambaları sabitti
Yaşanan şikayetler sebebiyle yeni uygulamaya geçildiğine vurgu yapan Taksiciler Esnaf Odası Lideri Eyüp Aksu, “Şimdi kimi yolcularımız, taksiler bizi almıyor üzere durumlar yaşıyorlardı. Şikayetler oluyordu. Artık 3 ay içerisinde tüm taksilerde, zirve lambalarındaki led ekranda dolu, boş, rezerve, acil durum üzere tabirler yazacak. Şayet taksici, taksimetreyi açarsa otomatik olarak lambada ‘Dolu‘ yazacak, taksimetre kapalı, yolcu yok ise ‘Boş‘ yazacak. Arkadaş uygulama davetine yahut durak telefon davetine gidiyorsa yahut araç sürücü değişimi ya da gereksinimini karşılamaya gidiyorsa ‘Rezerve’ yazacak. Evvelce bu uygulama yoktu. Bir evvelki uygulamada zirve lambaları sabitti. Yalnızca taksi yazıyordu, artık led ışıklı ikazlı olacak. Araç içerisindeki zirve lambası elektronik ortamla değişecek. Manuel müdahale edilmeyecek. Arkadaş çağrıyı kabul ediyorsa, ‘Rezerve‘ yazacak. Bu mevzuyu suistimal eden taksiciler olursa İBB ve polis hususta hassas kontroller yapabilir” dedi.
