Rusya’ya uygulanacak yaptırımları ortasında yer alan ‘SWIFT’ ile tüm ilişkisinin kesilmesi , şimdi uygulanmaya konulmadı. ABD, AB, İngiltere, Almanya, Japonya tek tek yaptırımları açıklarken Rus iş insanlarını kara listeye alınırken Rus bankaları ile süreçler donduruldu. Artık gündemde Rusya’nın SWIFT ile kontağını kesilmesi var. Ama Moskova idaresinin, 2014 yılında kendine ilişkin ve birebir fonksiyonu gören SPFS sistemini geliştirdiği belirtiliyor. Argümanlara nazaran Putin B planı olarak yıllar evvel kendi global ödeme ağını geliştirdi. Öte yandan uzman isimler, Rusya’yı SWIFT’ten çıkarmanın yalnızca Rusya’ya değil, işbirliği yaptığı başka Batı ülkelerine de ziyan vereceğini tabir ediyor.
SWIFT Sistemini 200’den fazla ülke kullanıyor
ABD başta olmak üzere batılı ülkeler Rusya’ya karşı yaptırım kartlarını teker teker devreye alıyor. Kimi Rus şirketlerini ve şahısları maksat alan birinci yaptırımların akabinde, Rusya’nın ‘SWIFT’ sisteminden çıkarılması da gündeme geliyor. Milletlerarası ticarette faal olarak kullanılan SWIFT sistemi, her türlü döviz cinsinin anlık olarak karşı ülkelerdeki hesaplara gönderilmesine imkân veriyor. 1973 yılında Belçika’da 15 ülkenin muahedesiyle kurulan ve 1977 yılında fiilen çalışmaya başlayan sistem; bugün 200’den fazla ülkede 11 binden fazla resmî kurum, hükmî ve özel hesap sahipleri tarafından kullanılıyor. Büsbütün ülkeler ve para üniteleri üstü bağımsız bir platform olan SWIFT; sağladığı her bir kod ile, dünyadaki bütün bankalar ortasında ve bilhassa ihracat-ithalat süreçlerinde, inançlı, süratli formda elektronik para transferinin gerçekleşmesine fırsat sunuyor.
Batılı ülkeler, Rus bankalarının SWIFT’ten çıkarılması teklifi ile, bu ülkenin dünya finans piyasalarına erişimini kısıtlamak istiyor. Fakat Rusya, SWIFT’e alternatif olarak 2014’te, SPFS (Mali İletileşme Sistemi) ismini verdiği ve yeniden global manada finansal ödemelerin transferini sağlayan, kendine ilişkin sistemi geliştirdi.
Rusların geliştirdiği SPFS sistemini kimler kullanıyor?
Türkiye gazetesinin haberine nazaran; Aralık 2017’de faal olarak kullanıma açılan SPFS sistemini, Çin ve İran başta olmak üzere birçok ülke destekliyor. Rusya Merkez Bankası Lider Yardımcısı Olga Skorobogatova, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, çeşitli ülkelerden birçok iştirakçinin SPFS’e dâhil olduğunu söylemişti. SPFS’e erişim sürecini kolaylaştırmak için birçok adım attıklarına işaret eden Skorobogatova “Şimdiden Almanya, İsviçre, Belarus, İsviçre, Ermenistan, Kazakistan ve Kırgızistan’dan iştirakçiler sisteme bağlı durumda” diye konuştu. Rusya Maliye Bakanlığı da Ekim 2019’da yaptığı açıklamada, Türkiye ile ulusal para üniteleriyle ticaret konusunda muahede imzalandığını, kelam konusu muahedenin, Türk bankalarının SPFS’ye ilişkisini da genişletebileceğini duyurmuştu.
Uzmanlar: Ruslar SWIFT’ten çıkarılırsa batı doğalgazı nasıl alacak?
Konuyla ilgili olarak analistler “Rusya, Avrupa Birliği üyesi ülkelere sattığı doğalgaz ve petrol ödemelerini SWIFT üzerinden alıyor. Rusya’nın bu sistemden çıkarılması hâlinde, alacaklarının önüne geçilir. Lakin ticaret nasıl yapılacak? Rus gazı kelam konusu olduğunda, Avrupalı alıcıların alternatif bulması da güç. Bu sebeple AB kaynakları, Rusya’nın sistemden çıkarılmasının önünde zahmetler bulunduğunu kabul ediyor. Bilhassa Almanya ve Hollanda, Rusya’nın en büyük ticaret orakları ortasında… Kaldı ki Rus bankaları SWIFT’ten çıkarılırsa, Rusya’ya mal göndermek daha riskli ve kıymetli hâle gelebilir. Hem eser ve hizmet tedarikinde hem de tahsilatlarda riskler yükselebilir. Böylelikle Rusya ile ticaret yapan bütün ülkeler olumsuz etkilenir. Yeniden tıpkı biçimde Rusya’nın SWIFT’ten soyutlanması, SPFS’yi alternatif olarak daha da güçlendirebilir. SWIFT’ten bağımsız bir finansal süreçler ağı, ABD’nin ve doların egemenliğini ‘bypass’ etme mümkünlüğünü da beraberinde getirebilir. Bu da Batı tarafından çok göze alınacak bir gelişme olmaz” halinde görüş belirtiyor.
Ruslar işgal öncesi rezervlerini güçlendirmiş
Bu ortada Moskova idaresinin, Ukrayna’ya işgal harekâtı başlatmadan evvel maddi rezervlerini de güçlendirdiği belirlendi. SWIFT’ten çıkarılma ihtimaline karşılık Rusya, nakit para rezervini ABD’den getirdiği yüklü ölçüde bir fiyatla artırdı. Ülkeye aktarılan banknotların toplam yükünün 50 ton olduğu belirtiliyor. Rusya Merkez Bankası’nın kasasında halihazırda yaklaşık 600 milyar dolarlık döviz ve altın olduğu, bu rezervin de Batı’nın uygulayacağı ekonomik yaptırımlar karşısında en az 5 yıl yetebileceği vurgulandı.
SWIFT’ten çıkarma İran’a karşı kullanıldı
Türkiye Gazetesi’nde yer alan habere nazaran; Bağımsız bir sistem olan SWIFT, evvelki yıllarda belli ülkelere yasak getirilmesine karşı çıkmıştı. Kendini “tarafsız” olarak tanımlayan platform, siyasi baskılarla kurumların ve ülkelerin, sistemden çıkarılması kararı alınamayacağını vurguluyor. Rusya’nın SWIFT’e erişiminin engellenmesi davetleri, 2014 yılında Kırım olayları sırasında da lisana getirilmiş fakat hayata geçirilmemişti. Lakin Mart 2012’de Avrupa Birliği, nükleer programla kontaklı uygulanan yaptırımlar kapsamında İranlı şirketlere ve bireylere, SWIFT’in hizmet vermesini engellemişti.
