Tabii ki Rusya-Ukrayna savaşı en kıymetli gündem unsurumuz. Başladığından beri, memleketler arası alandaki öteki değerli sıkıntıları neredeyse unutturdu hepimize. Dikkatleri üzerine çekmesi elbette doğal. Bu uğursuz savaş milletlerarası tesirli aktörlerin hesaplaşma alanlarından birine dönüştü biraz da. O nedenle uzun vakit gündemde de kalacak üzere.
Savaşın “unutturdu” dediğim değerli mevzulardan biri Afganistan olağan ki. Ülkenin ellerine teslim edildiği Taliban’ın canı cehenneme ancak bu uğursuz örgüt mazeret edilerek batılı güçlerin 2021’de Afganistan Merkez Bankası’nın varlıklarını dondurması çok önemli bir insan kıyımına yol açacak. 2.1 milyar ABD doları fiyatındaki rezervler Avrupa bankalarında tutuluyor. 7 milyar ABD doları fiyatında bir kaynak da ABD bankalarında. ABD Lideri Joe Biden 11 Şubat’ta dondurulan Afgan varlıklarının yarısına el konulmasını emretmiş, tazminat olarak 11 Eylül 2001 kurbanlarına verilmesini kaide koşmuştu. Bakın bu tek sözle eşkıyalıktır. 11 Eylül hücumlarını gerçekleştirenin El Kural olduğunu söyleyen ABD, bu örgütün günahını Afganistan’a yükleyerek Afganistan halkının parasına çökecek.
“En vahim insani kriz”
BM varsayımlarına nazaran, 42 milyonluk Afganistan nüfusunun yaklaşık 23 milyonu açlıkla karşı karşıya. 13 milyon çocuk insani yardıma muhtaç, neredeyse dört milyon çocuk yetersiz besleniyor, 1 milyon çocuk ise açlığın pençesinde. Birleşmiş Milletler, “dünyanın şimdiye kadar şahit olduğu en vahim insani krizlerden biri”nin yaşanacağı konusunda ihtarlarda bulunuyor. Zira ülkede kıtlık var. Bunun birinci nedeni, son yıllarda yaşanan büyük kuraklık. Üstüne Covid-19 salgını geldi, ABD öncülüğündeki emperyalist güçlerin çekilmesiyle bu ülkelere bağlı olan iktisadı de çöktü Afganistan’ın. Ülkeye yapılan dış yardımlar da Taliban’ın idaresi ele geçirmesi üzerine kesildi. Taliban nedeniyle uygulanan yaptırımlar, ülkenin SWIFT üyesi olmaması nedeniyle global finans sisteminden kopuk olmasının getirdiği zorluklar ülkeye mali yardım göndermenin de önünü tıkamış durumda.
Rezervlerinin dondurulmasıyla Afganistan Merkez Bankası’nın düzgün bir biçimde çalışmasına da imkan yok. Bu ne demek? Başta sıhhat çalışanları olmak üzere memurlara maaş ödeyememek, ülkenin tekrar inşasına başlayamamak demek.
Rezervler hür bırakılmalı
Şu toz duman ortasında kim bu sesi duyabilir bilmem fakat şu sıralar Afganistan Merkez Bankası’nın rezervlerinin özgür bırakılması için büyük bir kampanya başlatılmış durumda. Bunun yapılmasının Batılı hükümetlere fazla bir maliyeti olmayacak lakin Afganistan’ın kuraklıkla çabasında çok fakat çok büyük faydası olacak. ABD’ye Almanya’ya bu hususta baskılar yapılıyor bu yüzden.
Taliban’a olan aykırılıkla çelişik değil bu tıp bir kampanyaya dayanak vermek. Günahım kadar sevmem lanet örgütü. Nasyonalsosyalist molla üzere Taliban’ı antiemperyalist falan gördüğüm de yok. Lakin rezervlerin özgür bırakılması yaşamsal kıymette. Taliban da olsa ülkeyi yöneten, bu rezervler hür bırakılmalı. Rezervlerin hür bırakılmasından sonra Taliban tarafından çarçur edilmesini denetlemek de mümkün. Başta Çin olmak üzere, başı artık epey badirede olan Rusya, Pakistan, BM bu denetlemeyi yapabilir, ihlal durumunda Taliban’ı durduracak yaptırımlar uygulayabilir.
ABD ile Almanya Taliban’ın idarede olmasını bir halkın parasına el koyma münasebeti yapıyorlar. Biden, düpedüz “başkalarının işlediği suçtan” Afganistan’ı da sorumlu tutarak parasının bir kısmını gasp etmeye hazırlanıyor. Hırsız bunlar.
Tüm bu milletlerarası gelişmeleri izlemekten diğer yapacak bir şeyimiz olmayabilir. Zıtlığımızı pratiğe dökme imkanlarından da yoksunuzdur, olsun. Klavye aksiliği bile olsa itirazımız tekrar de çapımızı, etkimizi küçümsemeyelim. Hiçbir yere kımıldamasak bile, kendimizi bu alçaklıklar karşısında doğrunun yanında konumlandıralım. Kimse fark etmese bile karşılarında milyonlarca insan olduğunu hissettirelim global eşkıyalara. En azından vicdanımız rahatlar. Ölmek üzere olan o 1 milyon çocuk öldüğünde, yetersiz beslenen 4 milyon çocuk da vefata yaklaştığında vicdanımız hakikaten acı verebilir.
Afganistan yok oluyor zira.
