Hafta sonu vaktimin değerli kısmını Berat Albayrak’ın ‘Burası Çok Önemli!’ isimli kitabına ayırdım. Çabucak şunu söyleyebilirim; Albayrak meskenine çekildi ancak fikirleri iktidarda. Uygulanan ekonomik siyaset birebir onun yapıtı.
287 sayfalık kitabın neredeyse tamamında ne kadar başarılı olduğunu, var olan sistemi değiştirerek Türkiye’yi ekonomik bağımsızlığa kavuşturduğunu anlatmış.
Faturayı kendinden evvelki periyoda kesmiş…
Kime?
İsim vermiyor ancak herhalde Babacan’a!..
Demiş ki; yıllar boyunca uygulanmış olan yüksek gerçek faiz düşük kur ( pahalı TL) siyaseti yerli üreticilerimizin rekabet gücünü azalttı (s.138)
( s.141)
Albayrak kendisinin bu tertibi yıktığını söylüyor.
Babacan yahut eski Maliye Bakanı Şimşek yahut eski Merkez Bankası Başkanları’ndan biri Albayrak’a cevap verir herhalde.
Böylece Türkiye’yi ekonomik olarak bağımsız hale getirdiklerini söylüyor.
Peki rekabetçi kurun manası ne?
Bunu da şöyle izah ediyor: İhracat artar, toplam üretim maliyeti döviz cinsinden düşer. Yerli üretici ithalatçıyla rekabet eder, ithal mal kullanımı bir mühlet sonra azalır, gereksiz ithalat azalacağı için cari istikrar sağlanır. (s.170)
Faiz fikir kur artacak, kur rekabetçi düzeye gelecek, ihracat artacak, kur artığı için ithalat kısıtlanacak, ithal ettiğimiz orta malları içeride üretmeye başlayacağız böylelikle cari fazla vereceğiz, cari fazla verince, kur düşecek, kur niyet enflasyon da düşecek, halkın refahı artacak.
Nebati Bakan, bu döngüyü haftalarca bizlere ballandıra ballandıra bunları anlattı..
Ezberledik!.
Ama dediklerinin tam karşıtı oldu ona da geliriz.
Albayrak üzerinden devam edelim. Eski bakana nazaran; döviz kurunun rekabetçi düzeye gelmesi andından bir istikrar oluşturması çok kıymetli. (s.172)
Denge oluşmazsa ne olur?
İpin ucu kaçar? Bugün yaşadığımız üzere.
Hakikaten ipin ucu kaçtı…
Albayrak kur kaynaklı enflasyon şokuna da dikkat çekiyor.
Albayrak’ın eski yardımcısı, birebir ekonomik modelin savunucusu Nebati Bakan sayesinde daniskasını gördük. Kuru rekabetçi hale getireceğiz diye hem kuru hem de enflasyonu patlattılar.
Gelelim 128 milyar dolar meselesine…
Albayrak devrinde 128 milyar dolar ihalesiz art kapı sistemiyle kamu bankaları üzerinden satılmıştı.
İktidar mensupları evvel para yerinde hazineye geçti yer değiştirdi demişti… Baktılar ki inandırıcı olmuyor, halkın cebinde, ne var bunda dediler. Sonunda Merkez Bankası rezervlerinin harcandığını kabul ettiler.
Cumhurbaşkanı da kabul etti. Merkez Bankası rezervleri bir orta azaldı lakin ben yoktum Cumhurbaşkanı’ydım diyerek kendisinin ilgisi olmadığını söyledi.
Oysa 128 milyar dolar piyasaya verilirken Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne yani tek kişilik hükümet, tek adam idaresine çoktan geçilmişti.
Neyse..
Albayrak kitapta 128 milyar dolar problemine girmiyor lakin nereye gittiğini üstü kapalı anlatıyor:
Kur kaynaklı enflasyon şoku yaşanmaması için gerektiğinde sistemin döviz likiditesi gereksiniminin bir kısmı Merkez Bankası rezervlerinden harcandı. (s.239)
Albayrak bir yıl içinde faizi yüzde 24’ten yüzde 8.25 indirmekle övünüyor. Zati bütün sıkıntı de bu değil miydi?
Faizi indirirsek enflasyon da iner saplantısı. Merkez Bankası’nın rezervleri bu yüzden erimedi mi?
Şahap Beyefendi de birebir yolu izledi. Faizi süratle 19’dan 14’e çekti. Lakin o piyasaya gereğince dolar süremediği için (Merkez Bankası’nın rezervi eksi 40 milyar dolardaydı) kur aldı başını gitti.
Kur alıp başını gidince enflasyonu da yanında götürdü.
Türkiye tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden birini yaşıyor. Pahalılık tepe yaptı. 1970’li yıllar da bile ülke bu duruma düşmemişti.
Çünkü sonuçları ortada. Yeni Ekonomik Modelleri sayesinde, enflasyon resmi sayıyla yüzde 50’yi gerçek ölçümle yüzde 100’ü aştı, dolar 15 liraya dayandı. Akaryakıt 20 lirayı gördü.
Albayrak kitabın sonuç kısmında sözün tam manasıyla uçmuş. Dünyanın en gelişmiş ülkelerden biri olma sürecimiz başlayacakmış. 20 yıllık süreci hakikat yönetirsek dünyanın birinci beşi ortasına girermişiz.
2053 hedefi!..
2023 amacı fiyasko olunca Türkiye 10 yıl evvel ilan ettiği amacının yarısına bile ulaşamayınca, 2053 devreye sokuldu.
O da olmazsa 2071…
(Albayrak’ın yazdıklarıyla ilgili şu notu düşmek istiyorum. Hayatını özetlediği kısımda şöyle bir anlatımı var. Memleketler arası bir şirkete müracaat etmiş. Mülakata çağırmışlar ve demişler ki; ‘biz her hafta bara gideriz sen ayak uyduramazsın, aslında içki de içmiyorsun. Biz seninle çalışamayız. ‘Bara gitmiyor diye bir insanın işe alınmadığını birinci sefer duydum. Bu hangi şirket, bara gitmediği için işe almıyoruz diyen kim? )
