Dünya Gazetesi’nden Özge Yavuz’un haberine göre; Türkiye’yi bir çıkış kapısı olarak gören Rusların bu eğiliminin, iki ülke ortasındaki ticareti uçuracağını söyleyen Türk iş insanları, şu anki en büyük sorunun para alışverişinde yaşandığını söz ederek, bir an evvel Rusya ile Ruble üzerinden ticaretin artırılması için her iki tarafı da ziyana uğratmayacak bir sistemin realize edilmesini istiyor. Kimi Türk firmaları, Rus müşterilerinden gelen Ruble ile ticaret tekliflerini kabul etmeye başladı. Bu firmalardan biri; Damat-Tween markalarının sahibi Orka Holding.
‘Destek olmak istiyoruz’
Rusya’da 20’ye yakın bayisi olan Orka Holding’in Genel Koordinatörü Osman Arar, “Rusya’ya Gürcistan üzerinden eser gönderiyoruz. Şu ana kadar para alışverişinde bir sorun yaşamadık. Banka sisteminde külfet yok. Lakin Ruslar şu anda dolar bulamıyorlar, ıstırap burada. Biz de ‘Bundan sonra Ruble ile alışverişi de kabul edeceğiz’ diye oradaki bayilerimize deklare ettik. Rusya’daki bayilerimize bu biçimde takviye olmak istiyoruz” diyor.
Kiğılı’nın CEO’su Hilal Suerdem de, Ruble-TL ile ticaretin gündemlerinde olduğunu belirterek, “Rusya’da franchisee’lerimiz var. Şu ana kadar zahmet yaşamadık ödemelerle ilgili lakin bundan sonrası için Ruble-TL sistemini devreye alabiliriz üzere görünüyor. Eserleri bu sisteme nazaran tekrar fiyatlarsak ziyan etmeyiz” diye konuşuyor.
‘Aylık kur açıklanmalı’
İHKİB eski Lideri ve hala İTO Meclis Üyesi olan Hikmet Tanrıverdi, Türkiye’de Ruble ile ticaretin başlamasına vesile olan bir isim. 2008’den beri bahisle alakalı çalışan Tanrıverdi, sistemin daha da yaygınlaştırılması için kimi tekliflerde bulunuyor. Tanrıverdi, öncelikle Rusya pazarında yeni doğan fırsatlarla ilgili şunları söylüyor: “Türkiye için düzgün olacak üzere görünüyor. Avrupalılar Rusya’dan çekilince bir sürü yeni alan çıkacak bize. Daha evvel hiç ihraç etmediğimiz eserler istiyorlar.
Bana da bu hususta sorular geliyor. Bir gemi üreticisi ulaştı örneğin, üretimle ilgili her türlü araç gereci Türkiye’den almak istiyorlar, dezenfektanlarda, deterjanlarda kullanılan kimyasal unsur almak istiyorlar. Perakendecilerden boşalan mağazalar için Türk firmalarına ulaşmak, onlara mağaza kiralamak istiyorlar.” Ruble-TL ile ticaretin ise 2010’dan beri bankalar ortasında kullanıldığını fakat hayal edilen büyüklüğe ulaşmadığını söyleyen Tanrıverdi, “Şu anda Türkiye için tam vakti. Bu sistem nasıl daha tesirli olur? Bizim Merkez Bankası onlarla anlaşacak, ya bir kur aralığı verecek ya da aylık kur açıklayacak. En az aylık olması lazım ki ticaret yapanların tertibi bozulmasın. ‘Bu müddette bu kurdan Rubleyi alıp yerine TL vereceğim’ diyecek. Bunu da bankalar üzerinden yapacak. Topladığı Rubleleri de Rusya Merkez Bankası ile anlaşıp, ‘Size olan doğalgaz, petrol borcumuzu da Ruble olarak gönderiyorum’ diyecek. Bu kadar kolay. Bizim en başından beri söylediğimiz bu.
‘Bu sistem işler!’
Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Lideri Erkan Zandar da, hazır giysi ve deri bölümü olarak kendi ortalarında bu sistemle ilgili fikir alışverişinde bulunduklarını söyledi. “Ruble ile ticaret yapılabilir lakin şöyle bir badire var” diyen Zandar şunları paylaştı:
“TL-Ruble paritesi stabil değil. Otomatikman şöyle olur bu iş; oradan buraya gelen Ruble’nin tekrar buradan yaptığımız ödemelerde kullanılabiliyor olması lazım. Bizim Ruble cinsinden doğalgaz yahut petrol ödeyebiliyor olmamız lazım. Şirketler özelinde baktığınız vakit da bizim bütün işimiz hammaddede dolar bazlı. Bu sistem olur mu, olur. Nasıl olur? Biz bugün TL ile de mal satıyoruz iç piyasaya. Lakin o günkü kurdan hesaplayarak. Münasebetiyle Rus müşteriye de tekrar dolar fiyat verilir. Ödeme gününde o kadar Ruble Rusya’dan yatırılır. O kadar Ruble buraya TL olarak gelir, o TL’yi alır siz dövize çevirisiniz. TL ve Ruble’nin karşılıklı olarak konvertibl hale gelmesi ve bizim bu Ruble’yi karşı tarafa gönderiyor olmamızın bize avantajı büyük olur. Bu sistem işler. Örnek veriyorum, para Denizbank’a gelir. O gün sizin o kadar Ruble kadar TL’niz hesabınıza geçer, o Rubleyi alır tekrar Merkez Bankası’na iade eder bu banka. Merkez Bankası da o Rubleyi bir sonraki doğalgaz faturalarında öder.” İHKİB Lideri Mustafa Gültepe de, “Her iki ülkenin kuru da oynak. Lakin aşikâr bir noktada anlaşılır diye düşünüyoruz. Karşılıklı ticaret yaptığımız firmalarla aşikâr bir muahede noktasına gidilebilir ya da bir kur sabitlemesi yapılabilir. Sistem şekillenir lakin biraz vakit lazım” diyor. TASEV Lideri Hüseyin Çetin ise, “Devletin ortaya girip dolarda yaptığı üzere, kur riskini ortadan kaldıracak bir sistemi uygulaması ticaretin önünü açar” diye konuşuyor.
