İSİG, 2022 yılının birinci üç ayına ilişkin “iş cinayetleri raporunu” açıkladı. Rapora nazaran ocak ayında 120, şubat ayında 109 ve mart ayında 118 olmak üzere; üç ayda toplam 347 işçi “iş cinayetlerinde” yaşamanı yitirdi.
En çok “iş cinayeti”, inşaat ve yol iş kolunda yaşandı, bu iş kolunda yaşanan “iş cinayetlerinin” oranı toplam sayının yüzde 16’sı oldu. Bu iş kolunu; yüzde 13’lük oranla nakliyat ve yüzde 10’luk oranla tarım ve orman iş kolu takip etti.
“İş cinayetlerinin” gerçekleşme nedenleri listesinde; yüzde 18’lik oranla trafik ve servis kazası ve ezilme, göçük birinci sırada yer aldı. Bunları; yüzde 14’lük oranla yüksekten düşme ve kalp krizi izledi. Üçüncü sırada ise yüzde 11’lik oranla koronavirüs nedeniyle gerçekleşen vefatlar yer aldı.
Yılın birinci üç ayında 18 mülteci işçi, 25 bayan işçi ve altı çocuk emekçi iş cinayetlerinde öldü. Raporda iş cinayetlerinin önlenmesi için şu tavsiyelere yer verildi:
Yılın birinci üç ayında personel sıhhati ve güvenliğine dair olan problemleri ekonomik kriz, işten çıkarmalar, iklim durumu (yoğun kar yağışı) üzere şartlar belirledi. Personeller hayat pahalılığı ve işten çıkarma tehdidi nedeniyle teminatsız çalışma şartlarına mahkûm edildi. Minimum fiyat seviyesinin tüm ücretliler içindeki oranı yüzde 70’e ulaşırken birçok işyerinde sigortalar minimum fiyat üzerinden yatırılsa da belirli ölçüler elden geri alındı. İşten atılma baskısıyla emekçiler daha çok çalıştırıldı, üç personelin yapacağı iş iki çalışana yaptırıldı.
Başta temel besin, kira, ısınma, ulaşım olmak üzere her şeye yapılan artırım furyasında düşük ücret-işsizlik-güvencesiz çalışma cenderesindeki çalışanların fiziki ve ruhsal sıhhati çok etkilendi. Tekrar bu periyodun Türkiye çapında ağır kar yağışı ile geçmesi personellerin işyerlerine gitmelerinden tutun güç, yol, belediye üzere işkolları başta olmak üzere emekçi sınıfı üzerindeki iş yükünü daha da ağırlaştırdı.
Diğer yandan yüzlerce emekçi direnişi de gerçekleşti. Önümüzdeki periyotta de bir yandan ekonomik krizin baskısı ağırlaşacak fakat başka yandan zikzaklar çizse de Türkiye emekçi sınıfının direnişleri de güne damgasını vuracak üzere gözüküyor.
‘İnşaat ve tarımda tedbir alınmalı’
Nisan ayı ile birlikte (havanın ısınması, dönemin başlaması) garantisiz çalışmanın en ağır olduğu inşaatlarda ve tarımdaki iş cinayetlerinde süratli bir artış gözükebilir. Bu noktada inşaatlarda yüksekten düşmeler, tarımda emekçilerinin taşınması ve çiftçilerin traktörlerindeki eksikliklerin giderilmesi başta olmak üzere acil tedbirler alınmalıdır.
‘Koronavirüs bir emekçi sınıfı hastalığıdır’ demiştik. Şu an için gözlemleyebildiğimiz kadarıyla çalışan emekçiler içinde hastalık yaygınlığını devam ettirse de vefatlar giderek azalmaktadır. Lakin emekçi sınıfının kırılgan kesitleri (yaşlı-emekli emekçiler ve kronik hastalığı olanlar) ortasında vefatlar devam etmektedir. Kamusal sıhhat tedbirleri bu kesitleri önceleyecek biçimde alınmalıdır.
‘Ekonomik kriz nedeniyle intiharlarda artış olabilir’
Ekonomik kriz, mobbing ve fazla çalışmaya bağlı emekçi intiharları devam etmektedir. Bilhassa geçinemeyen personellerin banka ve tefecilerden aldıkları borçları geri ödeyememeleri ve yapılan baskılar nedeniyle meydana gelen intiharlarda artış olabilir.
5- Tekrar aşırı-yoğun-fazla-sağlıksız çalışmaya bağlı kalp krizi ve beyin kanaması üzere ani vefatlar de sürüyor. Buna ekonomik krizin ve salgının tesirlerini de ekleyebiliriz. İntiharlar üzere kalp krizleri de emekçi vefatlarında bariz bir hal almaktadır.
‘Moto kuryeler ölüyor’
Salgınla birlikte personel sınıfının yeni bölükleri de oluşmaya başladı. Bu noktada örneğin bir meslek kümesi olarak moto kuryeler öne çıkıyor. (Raporlarımızda konaklama işkolunda yer verdiğimiz) moto kurye vefatları (ve yaralanmaları) geçen yıl olduğu üzere bu yılda artarak devam ediyor. Bu devirde en az 10 moto kurye arkadaşımızı kaybettik. (Diğer yandan moto kuryelerin örgütlenmeleri ve direnişleri de sürüyor)
‘Her yıl 70 çocuk emekçi ölüyor’
ILO, Çocuk İşçilikle Gayret Yılı ilan etse de siyasi iktidar tedbir aldığını belirtse de çocuk personel vefatları devam ediyor. Her yıl ortalama 60-70 çocuk emekçiyi iş cinayetlerinde kaybediyoruz. Çocuk personellik garantisiz çalıştırmanın en kıymetli kaynaklarından olduğu için görmezden geliniyor ve tedbir alınmıyor. Çocuk personellik ile gayrette biz emek örgütlerinin bir ‘seferberlik’ ilan etmesi için vakit geldi de geçiyor.
‘Kayıt dışılık öldürür’
‘Ölenler sendikasız’
Raporlarımızda iş cinayetlerinde ölenlerin ortalama yüzde 2 ila 4’ünü sendikalı personeller oluşturuyor. Lakin kâğıt üzerinde olan sendikal üyeliklerinin gerçek bir örgütlülük olmaması ve birçok sendikanın ölen üyelerini sahiplenmemesi sonucu net bir bilgi verme bahtımız olmadığını da belirtelim. Bu durum bilhassa kamu çalışanı/memur sendikaları açısından daha da tespit edemediğimiz bir konu. Lakin zıddından baktığımızda da sendikalı-örgütlü olmak bir işyerinde emekçi sıhhati ve iş güvenliğini sağlamanın en kıymetli yolunu oluşturuyor. Bu yüzden üstte saydığımız konuları önlemenin ve olumlu adımları hayata geçirmenin mecburî şartı sendikalı-örgütlü olmak.”
