Tabii ki değildir. Vakit zaman ben de kullanırım “kadının düşmanı tekrar bir kadındır” klişesini lakin külliyen yanlıştır elbette. Bayanlar hakkında ileri geri konuşan o kadar çok bayanla karşılaşıyoruz ki, ister istemez “doğruymuş” üzere düşündüğümüz de oluyor. Yeniden aklıma gelmesinin nedeni de şu Şükriye Tutkun isimli türkücünün Beren Saat’e ettiği ayarsız laflar.
Şimdilerde söylediği türkülerden çok saldırgan yandaşlığıyla ismini duyurabilen Tutkun’un her geçen gün artan hırçınlığının kurbanı bu sefer Beren Saat oldu. Saat, her hassas insan üzere, sanatçı olmanın sorumluluğuyla da elbette, bayan hakları, eğitimdeki yozlaşma üzere meseleleri lisana getirdi bir aktiflikte. Olağan toplumlarda çok doğal karşılanan bu cins bir konuşma, Tutkun gibilerin bol olduğu Türkiye’de linç münasebetidir malum. Toplumsal problemlerden her kelam edildiğinde bazılarına nazaran “ahlaki bedeller, gelenekler, görenekler”, nihayet “yüce devlet” yara alıyor, bildiğiniz üzere. Toplumun büyük bir bölümünün kimi hususlara teopatik yaklaşımı bu kavramların eleştirilmelerini de zorlaştırıyor haliyle.
Rezil olma ısrarı
Toplumumuzu ilgilendiren meseleler hakkında görüş belirttiği için linç edilenlerin hepsi de politik figürler değil elbette. Tarkan, Şahan Gökbakar üzere amaç alınan sanatkarlar da var. Eleştirmeyip yavaşça değinse de ettiği laflar yüzünden linçe uğruyor kişi. Saat’in başına gelen de bu. Fakat tekrar de bu genç bayanın konuşmasından bu kavramlara saygısızlık üzere ilgisiz sonuçlar çıkarmak için bir insanın kendisini çok çok zorlaması gerekir. Bunu yapanlar gösterdikleri çabadan dolayı takdire bedel şahıslar bile olabilirler gözümde. Bir insanın rezil olmayı seçmesi nitekim kolay değildir zira. Bu nedenle Tutkun’u kutluyorum.
Saat’in konuşmasına yorumu (kendi Türkçesiyle) şu: “Toplumun ahlakını bozan yerli Dallas’ın Bihteri, dakikalarca tecavüze uğradığı sahneleri ile haftalarca gündemde kalan tecavüzü alkolü özendiren Fatmagülün Cürmü Ne dizisinin başrolü #BerenSaat gülümseyerek bayan haklarından bahsetmiş.” Son derece saçma bir lakırdı, kuşkusuz.
Kimi erkeklerle bayanlar aynı
Saat’e karşı çıkmada en süratli davrananın bir bayan olması elbette dikkat alımlı. Rolle gerçek omurdaki tavrı birbirine karıştırmanın tuhaflığı da ortada. Lisana getirenin zekasına ait ipucu da barındıran bu tabirler, üstte da dediğim üzere, “kadının düşmanı kadındır” yanlış çıkarsamasının vakit zaman hakikat olduğunu düşündürtüyor. Saat’in konuşmasında hakikaten Tutkun’u rahatsız eden ne olabilir? Bir bayan “Kadın Bakanlığı kapatılıyor, bayanlar haklarını sistematik bir biçimde kaybediyor” kelamlarının nesine itiraz edebilir?
Saçmalıklarının muhafazakar erkekleri keyifli etmesi Tutkun’u sevindirmiş olabilir. Tahminen de misyonu budur. Lakin yeniden de kanılarına karşı da olsa bir bayan bir diğer bayana, üstelik gerçek hayatta olmayan rolleri hatırlatarak ahlaksız imasında bulunamaz. Bu erkeklerin tavrıdır. Bir bayana, nedense yalnızca tek cins üzerine kurulmuş tek taraflı ahlakı(!) hatırlatarak vurmayı en yeterli erkekler bilir sanırdım ben lakin Tutkun da biliyormuş meğerse. Memleketin erkekleri ile kimi “kadınları”nın ortak noktaları çokmuş, anlamış olduk.
Kimi bayanların öteki bayanlara yaklaşımındaki “eril tutumlar”ın elbette toplumsal nedenleri var. Ataerkil özellikleri olan bir toplumuz. Bu toplum yapısında bayanlar için hassas istikrarlar olduğu da ortada. Şayet sahiplerse, küçük otoritelerini ellerinde tutmak için, bilhassa bir bayana karşı acımasızlaşırlar kimi bayanlar. Tutkun “ataerkil toplum yapımızda” kadınlığın erkeklerce çizilen sonlarını kabul üzerine heyeti bir “hayat” sürüyor. Bu “kabûl”ü öbür bayanlara da aşılayacak küçük bir “otoriter” birebir vakitte. Bu nedenle bir “otoriter” olarak Saat’e çatabiliyor, bu nedenle bir bayanın kendisinden daha ileri laflar etmesine, yani kendisinin kabul ettiği hudutları aşma davetine tahammül edemiyor, bu nedenle hırçınlaşıyor, nihayet bu nedenle son derece çirkinleşiyor.
‘Ataerkil pazarlık’
Kadınların öbür bayanların çıkarlarına karşı oluşu feminist teoride “ataerkil pazarlık” kavramı ile açıklanır. Bu kavramı 1988’de birinci ortaya atan feminist iktisatçımız Deniz Kandiyoti’dir. Dünya çapında onun sayesinde kullanılır olmuştur bu kavram. Özetle şudur: “Ataerkillik yalnızca bayanı ezen bir sistem değil ona bir grup müdafaalar, imkanlar vaat eden bir sistemdir. Yani bayanların bir kısmının bu pazarlığı tercih etmesinin sebebi onlara da bir şeyler vaat edilmesidir.” Bundan benim anladığım da bu vaatlerle küçük bir otoriteye sahip olan bayanın bunu korumak için hemcinslerine düşmanlık güdüyor olduğudur. Pazarlıkla bayana yer belirleyen ataerkil yapı hatalıdır bundan. Bayanın bayana düşmanlığı varsa nedeni ataerkilliktir elbette.
Şükriye Tutkun bu pazarlıkta edindiği “muhazakar” pozisyonun avantajlarını, bu avantajları bayanı uygunca edilgenleştirdiği için reddedenler karşısında korumak durumunda. Bunu yaparken o kadar kendinden geçiyor ki, bayanlarla savaşmaktan o kadar başı dönmüş ki, erkek kötülükleriyle savaşmayı aklına bile getirmiyor. (Bunda kabul ettiği “toplumsal konumun” hissesi var elbette) O kadar fakat o kadar çirkinleşiyor ki, sinemalarından yola çıkarak gencecik bir bayana lakin “kadın düşmanı bir erkeğin” yapabileceği çeşitten “ahlaksız” imasında bulunabiliyor.
Kadınlar kimi erkekleri bayanlarla yaşamaya alıştıracaklar kesinlikle. Umarım kimi bayanları da alıştırırlar.
Umarım Tutkun’u da…
