İyi bir tesadüftü. Gidişimin Londra Kitap Fuarı’na denk gelişinden çok mutlu kaldım olağan ki. 1971’de Londra’nın ünlü caddelerinden Oxford Street’teki bir otelde Yayıncılar Standı olarak başlayan aktiflik 1977’de memleketler arası kitap ticaretinin de yapıldığı Londra Kitap Fuarı ismini aldı.
İngiltere’de yaşadığım yıllarda her yıl değilse de sık sık giderdim. Artık neredeyse 20 yıllık bir ortanın akabinde gidip görme bahtına kavuştum tekrar. Talih diyorum, zira iki yıldır pandemi nedeniyle yapılamayan fuarın bu yıl da kapılarını açmayacağı beklentisi vardı. O nedenle benim için de sürpriz oldu açılması. Lakin, A7’nin sahibi, sevgili arkadaşım İstek (Sandal), ben oradayken fuara geleceğini, benim de kitaplarımı sergileyeceğini söyleyince çok keyifli oldum natürel. Yayın dünyamızda sayıları az lakin son derece başarılı bayan yayıncılarımız var, malum. Dilek da onlardan biri. Fuarda yayınevi için çok sayıda yabancı yayıneviyle görüştü, hoş kitaplar seçti. Türkçe okurlarıyla buluşturacağı hoş kitaplar. Bu fuarlar, bilhassa Londra Kitap Fuarı, bu işe yarıyor işte. Müelliflerin imza günü falan yok aslında lakin İstek Türkiye standında kendisine ayrılan beğenilen kısımda bana imza günü düzenledi. Ziyarete gelen Türk okurlara imzaladım birkaç kitap.
Dijital çağda da önemli
Kitaba tutkun olanlar için burası adeta bir mabet. Dijital çağda hala bu cins bir fuar gerekli mi diyenler vardır kuşkusuz. Haklı olabilirler. Dünya her alanda olduğu üzere fuarlar açısından da gitgide “küçüldü”. Fakat tekrar de yüz yüze temas gibisi yok. Dünyanın çeşitli ülkelerinden yayınevlerinin birbirleriyle ticari manada “kitap alışverişi” yaptığı yerler olmayı sürdürüyor fuarlar. Arzu’nun bu çeşit görüşmelerinden birkaçına katıldım ben de. Yeni bir kitabın lisanımıza kazandırılma süreci nasılmış gördüm.
İlginçti sahiden. Suudi Arabistan standında meşhur “çöl dansını” izledim. Natürel ki yalnızca erkeklerin dansı bu. İzleyince bizim folklorun gelişkinliğini, hoşluğunu bir kere daha anımsadım. İleri geri tek düze hareketlerden oluşmuş bir danstı izlediğim. Tahminen hepsi bu türlü değildir fakat Suudilerin bu çeşit danslarına birçok yerde karşılaştığım için, oburu olsa onu da hatırlardım dedim kendi kendime. Lakin stantta, Suriye’de tadıp tutkunu haline geldiğim kakuleli kahve içtim ki çok keyifli oldum, hurma eşliğinde natürel. Suudi standında bir prensin yazdığı çok hoş İngilizce kitaplar vardı, Körfez’le, Ortadoğu’yla ilgili. Param yetmediği için alamadım, içime kaygı oldu. Arzu’dan isteseydim alırdı bana lakin söylemeye yüzüm tutmadı. Hoş kitaplardı sahiden.
Kurkov’u dinledim
Fuardaki en hoş sürpriz dostum, kardeşim muharrir Burhan Sönmez’le müsabakam oldu. Burhan, malum, yapıtları çeşitli lisanlara çevrilen gurur duyduğumuz bir muharrir. Tıpkı vakitte Memleketler arası Pen Muharrirler Birliği’nin (PEN International) Lideri. Kendisinin de katıldığı, Ukrayna bahisli bir paneli ben de izledim. “Gel, ilgini çeker, Andrey Kurkov konuşacak tanışırsın” da demişti. Kurkov’u bilirim. Death and The Penquine isimli kitabını okumuş, beğenmiştim. Ukrayna’nın dünya çapında tanınmış müelliflerinden biridir. Farklı laflar etti. Ne düşündüğüm bana kalsın şimdilik. Yalnız Belaruslu bir bayan müellifin, Kurkov’a “ektiğinizi biçiyorsunuz” çıkışı bana çok manalı geldi. Pek yaptığım bir şey değildir ancak sonuna kadar dinlemedim Kurkov’u. Burhan’a da ayıp oldu muhtemelen.
Jefrrey Archer ünlü bir İngiliz siyasetçi. Muhafazakâr. Yıllar evvel sanırım Yahudi Soykırımı’nı reddetme ayıbı başta olmak üzere birkaç suçlamayla mahpusa atılmıştı diye anımsıyorum. Temsilcisi Arzu’nun standına gelmiş halbuki, ben Kurkov’u dinlerken. Archer’in kitaplarının Türk okurunun dikkatini çekeceğini söylemiş temsilci. Müsabakayı, Archer hakkında konuşmayı çok isterdim.
Türkiye standı güzeldi
Türkiye standı hoştu. İkramları bilhassa çok güzeldi. Nazım Hikmet’ten Necip Fazıl’a çok sayıda İngilizce Türk kitabı vardı. Kabul etmeliyim bu bahiste eşit davranılmış her fikir sahibine. Başta Misbah Demircan olmak üzere Kültür Bakanlığı yetkilileri de vardı. Demircan’ın beni tanımasına çok şaşırdım. Toplu fotoğraf çekimine çağırınca geri de çeviremedim, nazik bir davetti zira. O denli durdum ben de fotoğrafın kıyısında.
Fuarda Kültür Bakanlığı Yayınları başta olmak üzere, İTO, A7 Kitap, Akademi Artı Yayıncılık (Elma Publising), Büyük Doğu Yayınları, Damla Yayınevi, Edam Publishing, Hümanist Yayıncılık, Istanbul Convention & Bureau, İnsan Yayınları, Nemesis Yayıncılık, Sigma Publishing, Timaş Yayınları vardı. İlgi de azımsanmayacak kadar çoktu Türkiye standına.
Büyük Doğu Yayınları’ndan Emrah Kısakürek’le de tanıştık. Dedesine pek muhabbet beslemesem de onunla âlâ anlaştık. Çok hoş anılar anlattı hem dedesiyle hem de Nazım’la ilgili olarak. Keşke bir kitapta toplasa bunları.
Dolu dolu, çok keyifli bir üç gün geçirdim Londra Kitap Fuarı’nda. Özlemişim sahiden. Şu pandemi belasını atlatıyoruz madem, umarım TÜYAP’la da buluşuruz yakında.
Dileğim şudur; kimse kitapsız kalmasın.
Memleketin başına ne geldiyse “kitapsızlardan” geldi zira.
