Küresel ısınmanın tesirleriyle yağış rejiminin değiştiği Doğu Karadeniz’de mevsimsel yağışlar, azalarak düzensizleşti. Yaz aylarında kuraklık yaşayıp, su kaynaklarının azaldığı bölgede uzmanlar, peyzaj alanlarının yanında tarımda palmiye üzere fazla su tüketen egzotik cinsler yerine yöreye uyumlu, az su tüketen bitki tiplerinin kullanılmasını önerdi. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Kısım Lideri Prof. Dr. Cengiz Acar, “Bölgede doğal olamayan palmiye, okaliptüs üzere çok su tüketen egzotik ağaç tıp ve bitkileri var; mümkün olduğunca bunlardan kaçınmalıyız. Karadeniz meşesi, Türk fındığı, üvez, defne üzere doğal cinsleri tercih etmeliyiz” dedi.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde, global ısınmanın tesiriyle son aylarda azalan yağışlar, kuraklık riskini de beraberinde getirdi. Temmuz ve ağustos aylarında bölgeye düşen yağış ölçüsü, bir evvelki yıla nazaran ortalama yüzde 58 azalırken, su kaynaklarındaki kuruma nedeniyle birtakım köy ve mahallelerde içme suyu sorunu yaşandı. Bölgede eylül ayında evvelki yıla nazaran yağış ölçüsünde yüzde 28 azalma yaşanırken, ekim ayında ise yağışlar, mevsim normallerinin yüzde 5 altında kaldı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün kuraklık haritasına nazaran, ekim ayında şiddetli, orta ve hafif şiddetli kurak geçen bölge için uzmanlar, sudan tasarruf edilmesi için palmiye üzere egzotik cinsler yerine yöreye uyumlu, az su tüketen bitki tiplerinin kullanılmasını öneriyor.
‘Kuraklığın idaresi önemli’
KTÜ Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Kısım Lideri Prof. Dr. Cengiz Acar, bölgenin kuraklıktan etkilenmeye başladığını belirterek, “Kuraklığın idaresi kentsel ve kırsal manada epey değerli. Suyun idaresini çok düzgün gerçekleştirmemiz lazım. Yeşil altyapının en değerli emellerinden biri, kentte yeşil alanların su idaresiyle birlikte kıymetlendirmek ve suyu faal halde kullanabilmektir. Karadeniz Bölgesi’nde kullandığımız bitki cinslerinin seçiminde en sorunlu cinslerin başında palmiyeler geliyor. İklim değişikliğinde yalnızca su idaresi yok, kentlerin soğutulması da değerli. Bunun dışında okaliptüs, söğüt, kavak, Amerikan lale ağacı üzere çok su tüketen ağaç cinsleri var. Bunlar doğal tipler değil yani egzotik yani yabancı yurtlu cinsler. Mümkün olduğunca bunlardan kaçınmamız gerekiyor. Bunlar yerine kendi doğal bitki örtümüz ve doğal tipleri tercih etmemiz daha mantıklı olur. Türkiye bitki örtüsü açısından varlıklı ve bu açıdan altın madeninin üstünde yaşıyoruz” diye konuştu.
‘Su isteği az olan çeşitler getirmeliyiz’
Doğu Karadeniz’de yöreye uygun bitkilerin kullanılmasını öneren Prof. Dr. Acar, “Yöremizde başta Akçaabat zeytini olmak üzere menengiç, ova akçaağacı, Karadeniz meşesi, Türk fındığı, üvez, defne, meşe üzere çeşitlerimiz var. Maki ile Karadeniz gerisindeki step bölgelere ilişkin cinslerin doğal olanlarını kentsel yerlerde az su tüketen tipler olarak kullanabilmeliyiz. Zirai cinsler açısından su isteyen bitkileri yöremizde çok fazla kullanmamak lazım ancak tarım demek su demektir. Suya bağlı tipleri yurt dışından kivi, avokado üzere kimi egzotik meyveli cinsler getiriyoruz. Bunları mümkün olduğunca su isteği az olan tiplerinden getirmemiz gerekir. Suya bağlı bitki getirirsek suyu çok fazla tüketmemiz manasına gelir” dedi.
‘Köylerde su dertleri başladı’
Trabzon Peyzaj Mimarları Odası Lideri Ahmet Hacıfettahoğlu da Karadeniz’in “su zengini” olarak bilindiğini belirterek, “Aslında su yoksulu bir bölgede yaşıyoruz. Bunun tesirleri yavaş yavaş görülmeye başlandı. Birtakım köylerimiz ve mahallerimizde vakit zaman su ıstırapları yaşanmaya başladı. Beşerler da bunun idrakine vardılar. Az su tüketen bitkilerin kullanımı, bilhassa çimin az kullanımı üzere önlemleri almalı ve buna alışmalıyız. Palmiyeleri, süs eriği ve süs elması üzere bitkileri çok fazla görüyoruz. Bunlar su tüketimini mahallî tiplere nazaran daha fazla talep ediyorlar. Bunlar yerine Trabzon fındığı, doğu ladini ve gibisi mahallî tipler, çimin yerine de doğal çayır tiplerinin kullanılması daha mantıklı olacaktır” diye konuştu.
