NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda Türkiye, Ukrayna ile Rusya ortasındaki müzakerelerde üstlendiği kolaylaştırıcı rolle öne çıkarken İtalya ve Fransa ile SAMP-T hava savunma sistemi projesinin canlandırılmasına yönelik adımlar ve İngiltere’nin savunma endüstrisine ait ihracat kısıtlamalarını kaldırması, toplantı kapsamında yürütülen ikili temasların kıymetli başlıkları oldu.
Ukrayna’ya daha fazla dayanak kararlaştırıldı
Brüksel’de 6-7 Nisan’da düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda ittifak üyeleri Ukrayna’ya daha fazla dayanak verilmesini ve baskı altındaki öteki bölgesel ortakların da desteklenmesini kararlaştırdı.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba‘nın yanı sıra Avustralya, Finlandiya, Gürcistan, Japonya, Güney Kore, Yeni Zelanda ve İsveç dışişleri bakanlarının da çağrıldığı toplantıda ittifak üyeleri, krizin global tesirleri olduğu için Asya-Pasifik’teki ortaklarla da işbirliğinin hızlandırılmasına karar verdi.
Stratejik konsept değerlendirildi
NATO Dışişleri Bakanları ayrıyeten, Ukrayna’ya siber güvenlik yardımının yanı sıra kimyasal ve biyolojik tehditlere karşı korunmaya yardımcı ekipmanların sağlanmasını ele aldı ve NATO’nun gelecek 10 yılına istikamet verecek Stratejik Konsepti’ni kıymetlendirdi.
Çavuşoğlu mevkidaşlarıyla görüştü
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, toplantı kapsamında birçok mevkidaşıyla bir ortaya gelerek Ukrayna-Rusya savaşına ait şimdiki durumu, Türkiye’nin savaşın sona ermesi için tarafların bir ortaya gelmesine yönelik attığı adımları ve ikili ilgileri ele aldı.
Çavuşoğlu’nun NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı ajandasına not edilen en değerli görüşmelerden biri, Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ile oldu.
Görüşmeye ait değerlendirmesinde Ukrayna ile Rusya ortasında kalıcı ateşkes ve sonuncu barış maksadıyla atılan adımlara dikkati çeken Çavuşoğlu, Türkiye’nin Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne verdiği değerin altını çizdi.
Kuleba ise Türkiye’yi Ukrayna’nın gerçek ve emniyetli ortağı olarak nitelerken, savaşın sona ermesi için gösterdiği diplomatik eforlardan ötürü teşekkür etti.
Çavuşoğlu, Gürcistan Dışişleri Bakanı Ilia Darchiashvili ile de bir ortaya geldi, Türkiye-Gürcistan Yüksek Seviyeli Stratejik İşbirliği Kurulu’nu Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan‘ın Gürcistan ziyareti sırasında yapmayı da değerlendirdiklerini lisana getirdi.
Portekiz Dışişleri Bakanı Joao Gomes Cravinho ile görüşmesinde ikili bağların karşılıklı ziyaretlerle canlandırılmasını ve Türkiye-Portekiz ekonomik bağlarını pahalandıran Çavuşoğlu, İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde‘yle ise karşılaşılan güvenlik sınamalarını, ikili münasebetleri ve Ukrayna’daki son gelişmeleri ele aldı.
İhracat kısıtlamalarını kaldırdı
Çavuşoğlu’nun bir ortaya geldiği bir öbür mevkidaşı da İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss oldu.
İki bakan, Türkiye ile İngiltere ortasındaki ekonomik alakaları, savunma endüstrisi iş birliğini ve Ukrayna’daki durumu ele aldı.
Görüşmeyi, toplantıların akabinde düzenlediği basın toplantısında pahalandıran Çavuşoğlu, “Başbakan Boris Johnson’la Cumhurbaşkanımızın bu salonda yaklaşık 15 gün evvel gerçekleştirdikleri görüşmede gündeme gelen mevzuların takibini yaptık. Bunlardan biri de TFX Ulusal Muharip Uçağı’nın motoru meselesi” dedi.
Çavuşoğlu, “İngiltere ihracat kısıtlamalarını kaldırdı. Bundan memnuniyet duyuyoruz ancak savunma endüstrisinde, gerek savaş uçağı gerekse savaş gemisi ve uçak gemisi dahil kıymetli projelerde iş birliğimizi geliştirmek istiyoruz. Bilhassa güç alanında da iş birliğimizi geliştirme konusunda alınan kararların takibini bugün kendisiyle yaptık” diye konuştu.
Serbest Ticaret Mutabakatı’nın (STA) genişletilmesi gerektiğine de işaret eden Çavuşoğlu, “Özellikle servis üzere kimi kalemlerin de dahil edilmesi gerekiyor. Bu mevzuda da çalışacağız. Önümüzdeki süreçte 2+2 dışişleri ve İçişleri bakanları olarak bir ortaya geleceğiz” tabirlerini kullandı.
Kanada ile ‘mektup teatisi’
Toplantı kapsamında Çavuşoğlu ayrıyeten, Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly ile ikili ilgileri ve Ukrayna’daki son gelişmeleri kıymetlendirdi.
Çavuşoğlu, görüşmeye ait açıklamasında, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Kanada Başbakanı Justin Trudeau
“Burada en değerli husus, savunma endüstrisindeki kısıtlamalar. Yani ihracat müsaadeleriyle ilgili dert yaşamıştık. Cumhurbaşkanımız telefonda bu mevzuyu gündeme getirdi. Dışişleri Bakanı Melanie Joly ile bugün bir mektup teatisiyle bu sorunu aşma konusunda mutabık kaldık. Şu anda arkadaşlarımız mektup konusunda çalışıyorlar.”
Çavuşoğlu ayrıyeten, NATO müttefiklerinin Türkiye’ye yönelik önemli hal değişikliğinde olduğunu belirterek “Savunma endüstrisindeki kısıtlamalarda da birtakım ülkeler esasen adım atmıştı. Kanada üzere kimi ülkeler bu bahiste adım atmak istediklerini söylediler” diye konuştu.
SAMP-T hava savunma sistemi projesi
Çavuşoğlu, İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio ile de bir ortaya gelerek Ukrayna ve Libya’daki gelişmeleri, savunma ve ekonomik iş birliğini ele aldı.
Görüşmeye ait Çavuşoğlu, “Özellikle Türkiye-İtalya-Fransa üçlü toplantılarının gerçekleşmesi ve daha evvel niyet mektubunu imzaladığımız Eurosam yani SAMP-T projesinin canlandırılması konusunda atılacak adımları değerlendirdik” dedi.
Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İtalya Başbakanı Mario Draghi ile bu mevzuyu NATO Önderler Tepesi marjında ele aldığını hatırlatarak “Önümüzdeki süreçte dışişleri bakanları ve savunma bakanları seviyesinde, başkanlar seviyesinde üçlü toplantının hazırlığını yapmak için bir ortaya gelme konusunda mutabık kaldık” diye konuştu.
F-16’lara ait müzakereler
Çavuşoğlu’nun, NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nın akabinde düzenlediği basın toplantısında altını çizdiği bir öbür mevzu ise Türkiye-ABD bağları ve savunma endüstrisine ait gelişmeler oldu.
Bir soru üzerine Çavuşoğlu, “F-16’ların modernizasyonu ve yeni tip F-16’ların satın alınmasıyla ilgili müzakereler devam ediyor, olumlu bir halde seyrediyor. Alışılmış son kademede Kongre’nin de onay vermesi gerekiyor. Bu manada, Dışişleri Bakanlığının Kongre’ye yazdığı mektup önemli” karşılığını verdi.
Çavuşoğlu, iki ülke ortasındaki meselelerin tahliline ve olumlu gündeme odaklanacak stratejik düzeneğe dikkati çekerek ABD’li mevkidaşı Antony Blinken‘ın kendisini 18 Mayıs’ta Washington’a davet ettiğini belirtti.
