Dünya Gazetesi’nden Hüseyin Gökçe’nin haberine nazaran; Gelir Yönetimi Başkanlığı datalarından yapılan derlemeye nazaran, son 20 yıl içinde vergi ödeme alışkanlığının en zayıf olduğu devir, son birkaç yıllık vakit diliminde yaşanıyor. 2000’li yılların birinci yarısında yüzde 90’ların üzerinde olan tahakkuk/tahsilat oranı birinci sefer 2008 yılında yüzde 89,7 ile yüzde 90’ın altına geriledi. 2010’da yüzde 86,2 olan oran giderek gerilemeye başladı. 2015’te yüzde 84,7’ye gerileyen tahakkuk/ tahsilat oranı, 2018’de yüzde 81,4’e, 2019’da yüzde 81’e indi. Pandeminin birinci defa görüldüğü 2020 yılında yüzde 80,1’e gerileyen tahakkuk/tahsilat oranı tıpkı vakitte son 20 yılın en düşük düzeyini de görmüş oldu. Geride bıraktığımız 2021 yılında ise tahakkuk/tahsilat oranı yüzde 80,6 olarak hesaplandı.
Açıklanan bu oranlar, geçmiş yıllardan kalan ve ödenmeyen borçları da kapsıyor. Yani tahakkuk kısmı geriden gelen ödenmemiş vergi borçlarını da içeriyor, tahsilat kısmı da misal halde vergi afları sebebiyle ödenen geçmiş yıl borçlarını da kapsıyor.
‘Tahsili imkânsız alacaklar artıyor’
Gelir Yönetimi Strateji eski Lideri ve Yeni İktisat Danışmanlık A.Ş kurucu ortağı Nazmi Karyağdı, tahsilat tahakkuk oranındaki düşüşü, naylon fatura düzenleyici ve kullanıcılarına kesilen yüksek cezalar ile sık çıkan vergi afl arına bağladı. Karyağdı, “Naylon fatura düzenleyicilerine ve kullanıcılarına düzenlenen, yüksek dengeli olup tahsil kabiliyeti yok denecek kadar az olan vergi inceleme raporlarından kaynaklanan vergi ve cezalar ile sıklıkla çıkarılan vergi afları nedeniyle Gelir Yönetiminin tahsilatları olumsuz tarafta etkileniyor. Bu üzere durumlar nedeniyle tahsili problemli ya da imkansız alacaklar her yıl artıyor” dedi.
‘Maliyet tahsilat işlevi zayıflıyor’
Her yılbaşında, geçen yıllardan tahakkuk edip de tahsil edilmemiş alacakların da yeni yılın istatistiklerine tahakkuk olarak aktarıldığı bilgisin veren Nazmi Karyağdı, “Bu nedenle de her yıl tahakkuk/tahsilat oranları düşmüş üzere bir sonuç ortaya çıkıyor. Şayet geçmiş yılların tahsil edilmemiş alacaklarını yeni yıla tahakkuk olarak eklemezsek, cari yıldaki tahakkuk/tahsilat oranı daha yüksek çıkacaktır. Lakin naylon fatura düzenleme ve kullanma kaynaklı vergi inceleme raporlarının artması ve vergi afl arının vergi ödeme davranışını olumsuz tarafta etkilemesi nedeniyle Maliyenin tahsilat işlevi epey zayıflıyor” tabirlerini kullandı.
