Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Lideri Tevfik Keskin, “İnsanlar (süt üreticileri) üretimden çıkarsa bir daha geri döndürmesi çok güç. Onun için, ‘Bekle dur bakalım’ demek yanlış işler. Yarın öbür gün göreceksiniz ki, hayvanlar birden bittikten sonra ‘Ne oldu ne yaptık?’ diyeceğiz” ikazında bulundu. Ankara Sincan’da bir çiftçinin de mazot artırımı nedeniyle tarlayı denetime traktör yerine cet binerek gitmesi dikkat çekti.
Ulusal Süt Konseyi’nin Avrupa çiğ süt fiyatları bilgilerine nazaran, Almanya, Fransa, İngiltere başta olmak üzere birçok ülkede çiğ süt fiyatları yılın her ayında güncelleniyor.
Konsey, en son Aralık ayında açıkladı
Türkiye’de süt fiyatlarının son üç yılına bakıldığında ise 2019’da üç; 2020’de bir; 2021’de beş kez fiyat açıklaması yapıldığı görülüyor. En son Aralık 2021 yılında açıklanan süt fiyatlarında ise hala bir değişiklik yapılmadı.
Avrupa’da üreticiye kilogram başına verilen süt fiyatı 30- 40 TL ortasında değişiyor. Türkiye’de son üç yıllık süt fiyatlarındaki değişim ise 1,70-4,70 TL bandında.
Toplanan süt azalıyor
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Ocak 2022 “süt ve süt eserleri üretimi” datalarına nazaran; inek peyniri üretimi yüzde 11,5, yoğurt üretimi yüzde 9,7, içme sütü üretimi yüzde 8,4 ve toplanan inek sütü ölçüsü yüzde 5,7 azaldı.
1 lt süt lakin 783 gram yeme yetiyor, yarım kg açık var
Süt üreticisinin kar edebilmesi için 1 litre süt sattığında 1,3 kilo yem alması gerekiyor. Lakin şu an en ucuz yemin torbası 300 lira. Yani yemin kilo fiyatı 6 TL. Buna nazaran; sütün litre fiyatının en az 7,80 lira olması gerekiyor. Yani bir süt üreticisi, 4 lira 70 kuruşla en fazla 783 gram yem alabiliyor.
Türkiye’nin farklı bölgelerinden ANKA Haber Ajansı’na konuşan süt üreticileri içinde bulundukları şartları ve beklentilerini şöyle anlattı:
‘Adaletsizlik bizde değil, sizde’
Osman Nuri Öztürk (Süt üreticisi) : Tarım Bakanlığı’na seslenmek istiyorum. Mazot, gübre yem maliyetlerimiz artmış durumda. Bu kaideler altında hayvancılığı yürütmemiz mümkün değil. Şayet biz yürütemezsek siz sütü dışarıdan getirmek zorunda kalacaksınız. Bu fiyatlarda sütü bulamayacaksınız. Tarım Bakanlığı’nın bizlere deva bulmasını istiyoruz. Aksi takdirde bu hayvanları kestirmek zorunda kalacağız. Çok para kazandığımızı zannediyorsunuz lakin kazanmıyoruz. 4,70’ten (TL) süt fiyatı belirliyorsunuz, biz 4,15 liradan süt satıyoruz. Adaletsizlik bizde değil, sizde.
‘Yöneticilerin tarım ve hayvancılığı küçük gördüğünü görüyoruz. bu da bizi çok üzüyor’
Muzaffer Keleş (İzmir- Bayındır): Bir aile işletmesiyiz, büyükbaş hayvancılıkla uğraşıyoruz. Önemli önemli bu işi bırakmayı düşünüyoruz. Zira artan yem fiyatları, mazot, elektrik… Geçen ay 2 bin lira gelen elektrik faturası bu ay 4 bin 200 lira geldi. Sütümüz tıpkı para, bu işin yapılacak bir tarafı kalmadı. Bırakmayı düşünüyoruz lakin yöneticilerin tarım ve hayvancılığı küçük gördüğünü görüyoruz. Bu da bizi çok üzüyor.
‘Mecburen hayvan kesmek zorunda kalacağız’
Davut Akviranlı: Üretici olarak bugün yalnızca ayakta kalmaya çalışıyoruz. Bir ineğimi şu anda kessem 25 bin lira para topluyor. Şayet bununla süt üretmeye devam edersem bin lira ziyan yazıyor. Siz benim yerimde olsanız, bu ineği keser misiniz, bakar mısınız? Yem bundan tam üç ay evvel 190 liraydı. Bugün fiyatı 320 liraya yaklaştı. Yalnızca yem olarak da düşünmeyin… hammaddemiz mısır, mısırların çuvalına da yalnızca son bir ayda neredeyse 60 lira artırım geldi. Bir tır yemin maliyeti bugün 150 bin lirayı aştı. Şayet biz bunları ödeyemezsek mecburen hayvan kesmek zorunda kalacağız. Hayvan kesersek ne yapacağız? Bugün yağda olduğu üzere ithal etmek zorunda kalacağız. Hayvan, yağ ithal ede ede geldiğimiz noktayı görüyoruz. Lütfen bizim sesimizi duyun.
‘Entübe olmuş durumdayız’
Osman Erşin (Afyonkarahisar – Bolvadin): Geçen yıla kadar 60 hayvan sağıyorduk, şu an bunu 25’e düşürdüm. Mazotun 20 lira, geçen sene 2 bin 400 lira kullandığım elektrik 6 bin 600 lira geliyor. Yem maliyetleri artık hesap edilemez durumda. Tüm kaba yemimi silajımı her şeyimi kendim ürettiğim halde bu işin içinden çıkamaz duruma geldik. Entübe olmuş durumdayız.
‘Gecemizi gündüzümüze kattığımız bu hayvanlarımızı kestirmek yahut satmak çok gücüme gidiyor’
Ali Sezer (Çorum-Karahisar köyü) : Artan yem maliyetleri, mazot ve gübre fiyatları tarım ve hayvancılığı sıkıntı duruma soktu. Üç tane ineğimi yem almak için sattım. Bu türlü ilerlerse öbür hayvanlarımı da kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalacağım. Çok hevesle kurduğum bu işletmeyi kaybetmek istemiyorum. Ailemle birlikte gecemizi gündüzümüze kattığımız bu hayvanlarımızı kestirmek yahut satmak çok gücüme gidiyor. Bir an önce sesimizin duyulmasını istiyorum.
Tarlaya atla gitti
Ankara Sincan’da çiftçilik yapan Hasan Özer de mazot artırımları nedeniyle ekili tarım topraklarını denetim etmek için at kullandığını söyledi.
Tevfik Keskin: Üreticinin eline kalan 4 lira 40 kuruş
Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Lideri Tevfik Keskin ise, “Yemin proteinine nazaran fiyatlandırması var. Bizim bakanlığımızın ve süt kurulumuzun hesaplamalarında 19 protein yem paritesi üzerinden gidiyor. Bu ne demek? 1 litre sütle 1.300 gram yem almamız gerekiyor. Şu an bir çuval yeminde fiyatı 300 TL. Yani yemin kilosu 6 liraya gelmiş oluyor. Onun için süt yem paritesine vurduğunuz vakit sütün fiyatının 7,80 olması lazım. Lakin bugün biz o sayısı versek bile maliyetler devam ederse yararımız düşmüş oluyor tekrar. 8 Aralık’ta yapılan yüzde 47’lik artırım tahminen çok büyük üzere görünüyor lakin bizim girdilerimize gelen artırımlar daha fazla arttığı için bizim sayılarımız küçük kalıyor. Üreticimizin en azından maliyeti kadar para kazanması lazım ki ziyan etmesin” diye konuştu.
Tevfik Keskin, USK’nın en son belirlediği 4 lira 70 kuruşluk süt fiyatlarının toplama ve soğutma bedelleri nedeniyle kesim yapıldığını üreticinin eline kalan paranın 4,40- 4,50 TL ortasında olduğuna dikkat çekti.
‘Yemciler artık peşin para istiyor’
Keskin, “Girdileri düşüremiyorsunuz. Yemci istediği üzere artırım yapıyor. Onlar da ‘Ham husus arttı’ diyorlar. Onların da haklı taraflar vardır ancak biz nasıl yapacağız? Biz, düşüncelerimizi nasıl çözeceğiz?” dedi.
Yemcilerin üreticiye vadeyle yem satmadığını peşin istediğini belirten Keskin, “Yemciler artık iki, üç ay sonra verirsin (ödersin) diye bir şey yapmıyorlar. Parayı istiyor adam. Evvelden biraz fiyat farkı da olmuş olsa da uzun vadeli alabiliyorduk. Artık alamıyorsunuz. Adam da haklı zira yarın yeme ne kadar artırım geleceğini bilemediği için o da parasını çabucak nakite çevirip yine yerine koymak istiyor” dedi.
‘İki yolu var; ya destekleme ya da zam’
Başkan Keskin, “Hayvancılıkta şöyle bir şey var. Beşerler (süt üreticileri- besiciler) üretimden çıkarsa bir daha geri döndürmesi çok güç. Onun için, ‘Bekle dur bakalım. Açıklansın, şöyle geldi bu türlü geldi. Bunlar yanlış işler. Yalnızca üreticiye değil, ülke iktisadına ziyan veriyoruz. Yarın öbür gün göreceksiniz ki, hayvanlar birden bittikten sonra ‘Ne oldu, ne yaptık?’ diyeceğiz. İki yolu var bu işin. Ya süt desteklemesini önemli bir biçimde artıracağız, 2-2,5 TL gibi… Ya da süte artırım yapacağız” diye konuştu.
